Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
8
żenieosłużbieujegobokuczęstobyłozupełnieinne.WspominałotymA.Niego-
lewski,gdyw1812rokunszlachtanaŻmudzi[...],gdysiędowiedzieli,żejajestem
zesztabuCesarza,bylitejmyśli,żejacodzieńzCesarzemwmariaszagrywamiże
znimsouslebrasdessous[podrękę]naspacerychodzę.Zarazmnieoprotekcję
prosili,żebymwprocesiegranicznym,którymizewszystkimiszczegółamiopowia-
dali,interesichpopierał...”13.Dlatejstosunkowomłodejgrupynwojskowych”prze-
życieklęskiwyprawyrosyjskiej,śmierćks.Józefa,upadekgenialnegowodza,było
przeżyciempokoleniowym,którenaznaczyłojetak,jakupadekRzeczypospolitej
starszągenerację,cowidaćdoskonalewpamiętnikach.Dlawiększościznich,ko-
niecepopeiiczasnmałejstabilizacji”przedPowstaniemListopadowym,równo-
znacznybyłzkońcemmłodości.Nierzadkoniepowodzeniakolejnychzrywównie-
podległościowychskłaniałyichdoprzelanianapapierwłasnychdoświadczeńi
przeżyćoraznowegospojrzenianabóstwoswejmłodości,choćzazwyczajnastę-
powałotopoczasie,potrzebnym,byotrząsnąćsięzprzeżytychklęsk.
Wyraźniemniejszągrupęautorówstanowiąosobycywilne.Możnabyjąpo-
dzielićnapolityków,damy,czytych,którzyspotykaliNapoleonazewzględuna
wykonywanyzawódlubpiastowanąfunkcjęorazgrupę,którąstanowilinuliczni
obserwatorzy”.Najliczniejreprezentowanesąosobyzaangażowanewdziałalność
publicznątegoczasuiztejracjimającestycznośćzcesarzem.Cechącharaktery-
stycznątejgrupypamiętnikarzyjestwiększyniżgrupynwojskowych”,dystansdo
Napoleona,wynikającychociażbyzwieku,większegodoświadczeniapolitycznego
czywyższegostatususpołecznego.WtymgroniemożnabywymienićchoćbyM.
Ogińskiego,F.Łubieńskiego,J.U.Niemcewicza,J.A.Czartoryskiego.Aleprzede
wszystkimpostaćJ.Wybickiego,którymiałwokresiekampanii1806-07stosunko-
woczęstykontaktzNapoleonem.
Ściśleześrodowiskiemarystokratyczno-dworskimzwiązanajestgrupaauto-
rek,damzarystokracjiuczestniczącychwżyciudworskim(Warszawyzimą1807r.,
następnieParyża,Wilnawlipcu1812r.),którepozwalająnamzobaczyćNapoleona
zniecomniejoficjalnejstrony.Interesującejestto,żewłaśniekobietywykazałysię
większąciekawościąizmysłemobserwacji.Dziękitemupozostawiłynaminteresu-
jąceopisywygląduizachowaniacesarza,niekiedymałowyszukanego,nżołnier-
skiego”.WśródautorekwzmiankowaćnależyA.Potocką,A.Nakwaską,W.Fisze-
rowa,Z.TyzenhausczyS.Grzegorzewską.NatymtlewyjątkowyjestJournalMarii
Walewskiej,coprawdapisanydlasynówzwyraźnąintencjąusprawiedliwienia
swegoromansuzcesarzempatriotyzmemimiłościąOjczyzny,tojednaksądzę,że
znajdziemywnimechopoglądówNapoleona(coprawdawsentymentalnymujęciu
Marii)orazprzybliżeniepoczątkówichznajomości(choćniewszystkiefaktysię
zgadzają).Wypadażałować,żeniewszystkiedamymającedostępdocesarskiego
dworupozostawiłyposobiewspomnieniaczylisty,aczęśćuległazniszczeniu.
PrzykłademmogąbyćniezachowanelistyKonstancjiŁubieńskiej,którapisywałado
mężaprawiecodziennie,nopisująceznajdrobniejszymiszczegółami”życienadwo-
rzeJózefiny(lat1808-09),zarównowMalmaison,jakiwParyżuczywpodró-
13TokarzW.,Zniewydanychpamiętników...,s.1.
