Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.RozdziałII.Nacjonalizmfrancuskiego...
iwartościrepublikańskich.Pamiętajmy
,żetoniebyłatradycyjnaarmiazawodo-
wa,leczzpoboru.Powstaławtedy,gdy—mówiącsłowamiDantona—ntrzeba
rozpocząćstraszliwąwojnę.Przyszedłczas,abypowiedziećludowi,żetrzeba
rzucićsięmasąnawroga”
112
.Tonicinnego,jakzapowiedźwojentotalnych
inacjonalistycznych,gdzieniewalcząpaństwa,leczcałenarody—nieopro-
wincjęigranicę,leczoegzystencję.ZnówprzywołajmyDantonainTrzeba,
abycałynaródwymaszerował,kiedywolnośćjestzagrożona.Wrógwidział
dotądtylkoawangardęnarodu”
113
.Kiedyśnawojnachwalczyłynielicznearmie.
Teraznnaróddafuzjękażdemuobywatelowi”
114
.Ależebytenobywatelchciał
walczyćniedlażołdu,leczdlaidei,najpierwmusiczućsięfrancuskimpatriotą.
Wtymcelutrzebawnimwyhodowaćnacjonalistycznąfurię.
Niedoskonałeinstytucjedemokratyczneiarmiazpoborudałysetkom
tysięcyludzidobrąszkołępoczuciaodpowiedzialnościzaojczyznę.Rewolucja
natrwałezlikwidowałapoczuciepatriotyzmuregionalnegoistworzyłaprzeko-
nanie,żenajpierwjestsięFrancuzem,adopieropotemProwansalczykiem.Stara
monarchiabyłarodzajemfederacjiprezydiowanejprzezmonarchęibezkróla
nieposiadałasilnegopoczuciawspólnoty
.Wpojonowięcwludzipoczucie,żesą
członkaminaroduitosztuczniewyhodowaneprzekonaniezastąpiłokrólaiza-
pobiegłotendencjomodśrodkowym.LikwidacjazwrotówtypuPan,Paniizastą-
pienieichtzw.tutoiementprzyczyniłosiędoosłabieniabariermiędzyklasami;
zlikwidowanostarypodziałnaprowincje,zastąpioneterazdepartamentami;
wypartowieledialektówregionalnychnarzeczoficjalnegofrancuskiego,zmie-
nianoortografięigramatykę,nadawanostarymsłowomnoweznaczenia,znie-
sionoprawnefundamentypatriarchalnejrodziny,zlikwidowanostareimiona
inazwiska,nazwymiast,stworzononowystylarchitektoniczny,wprowadzono
nowenarodoweświęta,kalendarzliczonooddniaustanowieniarepubliki
115
.
PoprzezteiwieleinnychposunięćRewolucjaprzekształciłagłęboko
zdecentralizowanespołeczeństwostanowewbytwmiaręzuniformizowany
iwjednoliteświatopoglądowospołeczeństwo,nietolerującetradycyjnychelit
112
Ibidem,s.8.
113
Idem,Discoursciviques,Paris1920,s.176.
114
Ibidem,s.194.
115
J.Baszkiewicz,Nowyczłowiek...,passim.
–57–
