Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nacjonalizmfrancuski...
Francjimówionludziach”lubonczłowieku”(art.4,7,9,11)
109
,conależy
interpretowaćjakowyrazprzekonaniajejtwórców,żeniesątobynajmniej
prawaprzeznaczonewyłączniedlaFrancuzów.Podobnycharaktermajako-
bińskaDeklaracjaPrawCzłowiekaiObywatelazczerwca1793,któratakże
mówionczłowieku”inludziach”
,anieoFrancuzach
110
.
Fraternitémożebyćjednakinterpretowanetakżejakobraterstwowra-
machwspólnotynarodowej.Ludzkośćbyłaideądlafilozofów,naróddlauli-
cy.WszyscyFrancuzisąbraćmi,czylipowinnosięznieśćstanyspołeczne,
odrębnościprowincjonalneinależyzbudowaćRépubliqueuneetindivisible.
Braterstwoniekierujesiętedykuludzkości,leczkuuniwersumfrancuskiemu.
BraterstwotozniesieniestanówiprowincjonalizmówwobrębiegranicFrancji.
Rewolucjoniściniemielipoczuciaprzynależnościdowspólnotylokalnej,
cowyrażaDantonwstwierdzeniu,że
żadenznasnienależydotegolubtamtegodepartamentu.Należymydocałej
Francji(...).Francjamusibyćjednaicałkowicieniepodzielna.ObywatelezMar-
syliichcąpodaćrękęobywatelomzDunkierki
111
.
Braterstwoprowadziłodoideirepublikinacjonalistycznej,jeślinawetjej
sztandarynadalzachowałyhasłaogólnoludzkie.Doważniejszychreformrewo-
lucyjnychkształtującychnowoczesny(nacjonalistyczny)naródnależyzaliczyć
przedewszystkimodgórnąunifikacjęjęzykafrancuskiego.W1789rokujedynie
ok.40%obywateliposługiwałosięnim,podczasgdyresztamówiławlokalnych
dialektachiczęstokroćnierozumiałajęzykaurzędowego.Rewolucjausiłowała
unicestwićlokalnedialektyizastąpićjejęzykiemnarodowym.Dlarozwoju
indoktrynacjinarodowejniebagatelneznaczeniemiałoupowszechnienie
ujednoliconegoszkolnictwaiwprowadzeniepowszechnegopoborudowojska.
Armiaszybkoprzekształciłasięwwielkąszkołępatriotyzmu,dumyzFrancji
109
DeklaracjaPrawCzłowiekaiObywatelaz26.08.1789,[wi]B.Lesiński,J.Walachowicz
(red.),Historiaustrojupaństwawtekstachźródłowych,Warszawa-Poznań1992,
s.123-124.
110
DeklaracjaPrawCzłowiekaiObywatelaz24.06.1793,[wi]Ibidem,s.130.
111
G.-J.Danton,LaPatrieendanger.Discours.B.m.ir.w
.[1792lub1793],s.12.
–56–
