Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
kozaccy,rozmawiającyzmonarchąwgrudniu1646roku,okazaligodnąpo-
dziwupowściągliwość?Nadanierozgłosuprzyrzeczeniom,otrzymanymtak-
żenapiśmie,nieprzyniosłobyimprzecieżżadnejkorzyści,natomiastzcałą
pewnościąstracilibypotencjalnegosojusznika,którymnadalpozostawałWła-
dysławIV
,mogącywdodatkuobawiaćsięujawnieniacałejprawdyopota-
jemnychrozmowachzKozakami.Niedasięjużdzisiajodpowiedziećnato
pytanie.NajprawdopodobniejBarabasz,Chmielnickiiinnilegacikozaccy,
którzybyliwWarszawiewiosną1646roku,popowrocienaUkrainęujaw-
niliswoimwspółtowarzyszomtylkoczęśćprawdy—zgodękrólanarozpo-
częcieprzygotowańdowyprawyczarnomorskiejiwydzielenieprzezeńpew-
nejsumynazapłacenieżołduwiększejniżdotychczasliczbieZaporożców.
Posłowiekozaccykrólewskiepismochybaukryliprzedoczamiczerni.Nie
byłoonopotrzebne.Kozacka„gołota”zwykławtakichwypadkachwierzyć
swoimprzywódcomnasłowo,zwłaszczażeprzygniatającajejwiększośćnie
umiałaaniczytać,anipisać.
Król,jaksięrychłookazało,mimoporażkiwsejmieniezrezygnował
zwojennychplanów.Bezskuteczniepróbowałtakżeodzyskaćpieniądzewy-
danenawojsko,przekazująctesprawydosejmików.Napoczątku1647roku
rozeszłysiępogłoski,wyraźnieinspirowaneprzezstronnictwodworskie,że
sułtanrozpocząłprzygotowaniadowojnyzPolską.DopapieżaiWenecji
zzapewnieniemniezmiennościmonarszychintencjizostałwysłanyFranci-
szekMagnihrabiaStrassnitz.Wmaju,wczasieposiedzeńsejmowych,inne
jużsprawyzajmowałyumysłyposłówisenatorów,akwestiawojnyzTurcją
wróciłatylkojakopróbaratowaniakosztemobywatelisumpożyczonych
przezkrólowąnarozpuszczoneostatecznieoddziaływojskowe.Iwtejspra-
wiemonarchanieznalazłszlacheckiegopoparcia.
WsierpniukanclerzOssolińskiruszyłnaZadnieprze,BaturyniKonotop
rzekomowceluzwizytowaniaswoichposiadłości.Wrzeczywistościchodziło
ojeszczejedną„kresową”inicjatywęWładysławaIV
,amianowicieozbadanie
możliwościzłączeniaprawosławnychzgrekokatolikamiorazorozerwanie
kontaktówkozacko–tatarskich,ojakichdoWarszawydocierałyniepokojące
wiadomości.Wstyczniu1647rokuzmarłprawosławnymetropolitakijowski
PiotrMohyła,nowegojeszczeniepowołano,chociażodmarcametropolitą
elektembyłSylwesterKossow,i—byćmoże—królspodziewałsię,żeuda
musięwykorzystaćoczywistewtejsytuacjiosłabienieCerkwiukraińskiej.
35
