Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
iin.,1978).Wartozauważyć,żewynikiuzyskiwaneprzyzastosowaniutakiegosche-
matupostępowaniaeksperymentalnegomogąbyćinterpretowanewkategoriachme-
chanizmówinterferencjiretroaktywnej(por.np.Chandler,1989).
Badaniadotycząceefektudezinformacjiprowadzononaróżnychpopulacjach
wiekowych,wtymwszczególnościnadzieciach(CeciiBruck,1993;Ceci,Bruck
iBattin,2000;por.Szpitalak,2011-przegląd),atakżeosobachwwiekusenioral-
nym(Minakowska,GąbarczykiPolczyk,2005;Polczyk,Wesołowska,Gąbarczyk,
Minakowska,SupskaiBomba,2004).
Opróczprocedurytrzyetapowejmożnawskazaćnaistnienieprocedurdwuetapo-
wych,wktórychdezinformacjajestzawartawpytaniachtestukońcowego.Najlep-
szymprzykłademjestSkalaSugestialnościGudjonssona(1984;polskaadaptacja:
Polczyk,2000),wktórejosobybadanewysłuchująkrótkiejhistoryjki,anastępnie
odpowiadająnaseriędotyczącychjejpytań,zktórychczęśćwprowadzawbłąd.Na
przykładjednozpytańbrzmi:nCzynapastnicybyliwysocyczyniscy?”,podczasgdy
whistoryjceniebyłomowyowzrościenapastników.Pytaniesugerujenatomiast,że
bylionialbowysocy,alboniscy2.
Modyfikacjeprocedurytrzyetapowejdotyczyłyprzedewszystkimformytestu
końcowego.Najważniejszeznichto:
-testklasyczny(Loftusiin.,1978):testkońcowymatuformęwymuszonego
wyborupomiędzyalternatywąoryginalnąialternatywązgodnązdezinformacją.Na
przykładjeśliwmaterialeoryginalnymwidocznybyłpistolet,azmateriałunastęp-
czegowynikało,byłtokarabin,towteściekońcowymbadanimusząwybraćpo-
międzypistoletemakarabinem;
-testzmodyfikowany(McCloskeyiZaragoza,1985a):poleganawymuszo-
nymwyborzemiędzyalternatywązgodnązmateriałemoryginalnymorazalterna-
tywąnową,nieprezentowanąwcześniej.Naprzykładjeśliwmaterialeoryginal-
nymwidocznybyłpistolet,azmateriałunastępczegowynikało,byłtokarabin,
towteściekońcowymbadaniwybierająmiędzypistoletemanożem.Znaczenie
tej-drobnejpozornie,awrzeczywistościdoniosłej-modyfikacji,zostanieomó-
wioneponiżej;
-pytaniaotwarte(Zaragoza,McCloskeyiJamis,1987),dotyczącemateriału
oryginalnego;
-proceduraTak/Nie(Belli,1989;TverskyiTuchin,1989):badaniodpowiadają,
czywidzieliwmaterialeoryginalnym,czyteżniewidzieli,danyszczegółorygi-
nalny,szczegółzwiązanyzdezinformacjąorazszczegółnowy.Pytaninp.,czy
wmaterialeoryginalnym(np.filmie)byłwidocznypistolet(ntak”albonnie”),
czynatymsamymlmiewidocznybyłkarabin(ntak”albonnie”)orazczywidoczny
byłnóż(ntak”albonnie”).
-monitorowanieźródłainformacji(LindsayiJohnson,1989a;Lindsay,1990;
LindsayiJohnson,1991;Neuschatz,Payne,LampineniToglia,2001;ZaragozaiLane,
1994):tutajbadanipytaninietyleotreśćmateriałuoryginalnego,cooźródłoinfor-
2
SkalaGudjonssonaobejmujejeszczedrugielement:negatywnąinformacjęzwrotnąojakości
odpowiedzi,poktórejzadajesięwszystkiepytaniajeszczeraz,tymrazemrejestrująckażdązmianęodpo-
wiedzi.Mierzytoskłonnośćdomodyfikowaniazeznańpodwpływemnegatywnejinformacjizwrotnej.