Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
1.Postawabadawcza
choćjegopraceuznawanezanadwyrazoryginalne(równieżte,którepisałprzed
śmierciąpopowrociezCambridgedoIndii)[Neville1942,s.294].
Trudnoprorokować,jakikierunekbadańobrałbyRamanujan,gdybyutrzymał
sięwśrodowiskuakademickim,ijakwpłynęłobytonaoryginalnośćjegorównań.
Niemożnawtymprzypadkuzweryfikowaćhipotezy,żeźródłemgeniuszu,obja-
wiającegosięworyginalnościpomysłów,byłybrakiwwiedzy,aniepracaprzy-
czynkarskawrozumieniuKuhna.Ramanujanniemusiałuwalniaćsięodkonstruk-
cji,gdyżjejnieznał-znałnatomiastfundamenty.Namarginesie-„odkrycie”jego
geniuszuteżniebyłokwestiąoczywistą.Jegozdolnościzostałyzauważonewcześ-
nie,bojużnapoziomieszkołypodstawowej,jednakbrakumiejętnościutrzymania
sięnastudiachwyższychzaważyłnajegowieloletnimwykluczeniuześrodowiska
akademickiego[Berndt1985,s.2].
Kuhn[2009,s.162]podkreślaznaczeniemłodegowiekulubniedługiegostażu
naukowegowbudowaniunowychparadygmatów.Posuwasięnawetdostwierdze-
nia,żezależnośćtawystępujeprawiezawsze.Faktycznietegorodzajuprzykładów
możnaznaleźćwiele.MiędzyinnymiwspomnianypowyżejAkerlof[1970],gdy
napisałswójnajsłynniejszyartykuł,byłprzed30.rokiemżycia.RonaldH.Coase
[1937]hipotezęstanowiącąpodstawęjegoprzełomowegoartykułuonaturzefirm,
azatemosilesprawczejkosztówtransakcyjnych,sformułował,będąctużpostu-
diach,w1932roku[Godłów-Legiędź2010,s.49;Stankiewicz2014,s.30],awięc
mając22lata.AlbertEinsteinmiał26lat,gdyopublikowałpięćswoichnajsłyn-
niejszychartykułów,wtymokwantowejnaturzeświatła,ruchachBrownaizasa-
dziewzględności(por.[Isaacson2010,s.104-122]).IsaacNewtonmiałbyćjeszcze
młodszy,gdyopracowywałswojehipotezywzakresieoptykiipowszechnegoprawa
ciążeniaorazrozwijałrachunekróżniczkowy[Isaacson2010,s.103]4.CharlesDar-
winmiał28lat,kiedysformułowałkluczowezałożenieswojejteoriiewolucji.John
F.Nash[1950]opublikowałswójkluczowyartykułnatematrównowagiwgrach
niekooperacyjnych,dziśokreślanejmianemrównowagiNasha,mając22lata(por.
[Lüchinger2007,s.157-162].Tychkilkaprzykładówniedowodzijednak,żejest
toreguła.Trudnorównieżokreślić,kiedyfaktyczniemiałomiejsceodkrycie,gdyż
ujawniającajepublikacjamogłazostaćwydanawzupełnieinnymczasie(przykład
NewtonalubDarwina).Ponadtozawszemożnastwierdzić,żepomysłbyłwcześ-
niejszy,leczzostałwyrażonywformiepublikacjidopieropóźniej,alehipoteza
takajestobiektywnieniefalsyfikowalna.Tymsamymraczejnależałobyzauważyć,
żemłodywieksprzyjanieszablonowympomysłom,anieżejedeterminuje.Poten-
cjalnirewolucjoniścinaukimłodzi,ponieważabywszcząćrewolucjęnaukową,
niemożnabyćzbytmocnozakorzenionymwpanującejtradycjinaukowej,aludzie
młodzipoprostuniezdążylisiędoniejprzywiązać.Nieznaczytowcale,żena-
ukowcytacyniemająwiedzylub,jakmiałotomiejscewprzypadkuRamanujana,
4
Należyzwrócićjednakuwagę,żeostatecznykształtteoriapowszechnegociążeniauzyskała
w1687rokuwpryncypiachNewtona,czyli21latpoannusmirabilis(cudownymroku)(por.[Stachel
2017,s.15-16]).