Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Postaciewędrowcówwpiastowskiejlegendziedynastycznej(XII–XIVw.)
49
NasamymkońcuuwzględnimyKronikęksiążątpolskich.Jesttoutwór
napisanywlatachosiemdziesiątychXIVw.naŚląsku,najprawdopodobniej
przezPiotrazByczyny,kanonikaodśw.JadwigiwBrzegu32.Cechącharak-
terystycznąwarsztatupisarskiegoautorategoutworubyłoto,żewszerokim
zakresiewykorzystywałKronikęGallaAnonima33.Widaćtowyraźniewefrag-
mencie,któryjestprzedmiotemnaszegozainteresowania34.Historięupadku
PopielaodtworzyłwprawdziewedługwersjiKadłubkowej,chociażraczejza
pośrednictwemKronikipolskiej.AlescenazchatyPiastaprzedstawionajest
podobniejakuGalla,conieznaczy,żewsposóbidentyczny.Zwróćmynajpierw
uwagę,że–inaczejniżumistrzaWincentegoiniektórychjegonaśladowców–
womawianejkroniceniemażadnejaluzjicodotego,iżrozmnażaniejadła
inapojuwdomuPiastaodbywałosięzpewnąregularnością.Czyli–zdaniem
kronikarza–niebyłotak,żeówwieśniakzostałobdarzonycechamitaumatur-
gicznymi.Autornieodmawianatomiastwłaściwościproroczychprzybyszom.
Kiedyprzekraczalipróggościnnegodomostwa,zapowiedzieli,żeichprzyjście
przyniesiegospodarzowibogactwo,asynowizaszczyt.Wyraźniewystępuje
tunawiązaniedotekstuGalla.Wdalszejjednakczęściopowiadaniapostacie
wędrowcówwypadająbledziejniżuAnonima.Niewiedzą,żepiwabędzie
przybywać,apostrzyżyndokonująwszyscybiesiadnicy,awięctakżeludzie,
którychPiastzazachętąprzybyszydoprosił.
Rzeczmożnabyzinterpretowaćnastępująco.Zpowodów,nadktóryminie
będziemytutajsięzastanawiali,PiotrzByczynychętniewykorzystywałkronikę
Galla.Konsekwencjątegofaktubyłoprzejęciepostaciwędrowcówwkształcie
przekazanymprzeztamtegokronikarza,awięcobdarzonychświętąmocą,ale
bezzdefiniowaniajejwkategoriachchrześcijańskich.Rola,jakąprzybyszom
przypisałAnonim,wydawałasięPiotrowijednakprzesadzona.Toteżpominął
drugąwzmiankęodnoszącąsiędoproroczychumiejętnościgości,odebrałim
teżprzywilejdokonaniapostrzyżyn.
Rezultatnaszejkwerendyjestnastępujący:kronikarzeopracowującylegendę
dynastycznąPiastówwróżnysposóbocenialirolę,jakąwpowołaniunowego
rodunatronodegraliwędrowcy.Jedniautorzyuznawalijązakluczową(Gall,
Dzierzwa,autorKronikiwielkopolskiej),innijąpomniejszali(Kadłubek),ażdo
jejcałkowitegozanegowania(autorKronikipolskiej).Nauwagęzasługujeto,że
ci,którzywysokoocenializnaczeniewędrowców,przypisywaliimwłaściwości
sakralne.Jesttocałkowiciezrozumiałe,gdyżtylkowtensposóbmożnabyło
32R.Heck,DChronicaprincipumPoloniae”a„ChronicaPolonorum”,DŚląskiKwartalnikHi-
storycznySobótka”,31,1976,s.185–196;tenże,Kronikaksiążątpolskich-metodaprezentacji
dziejów,w:Dawnahistoriografiaśląska.MateriałysesjinaukowejodbytejwBrzeguwdniach26–
27listopada1977r.,Opole1980,s.61–81;W
.Mrozowicz,DiePolnischeChronik,s.258–262.
33W
.Mrozowicz,„Sicuteademnarratcronica”,s.311–313.
34Kronikaksiążątpolskich,wyd.Z.Węclewski,MPH,t.3,rozdz.7,s.434–436.
