Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Teoriabiegunówwzrostuiczynnikirozwojuwniejwskazane
27
stu,klastrach,jądrachiaglomeracjach.Technologietelekomunikacyjnemiały
zmniejszyćkorzyścizbliskościgeograficznej,jednakwydajesiętoprawdąjedy-
niewprzypadkutradycyjnejprodukcji.Produkcjaiusługiopartenawiedzy
wymagająkontaktówbezpośrednich(Heijman2007).
Kluczowedlapojawieniasiębiegunówwzrostusą:a)dużerozmiaryzakładów
wsektorachindukującychwzrost,b)siłyaglomeracji(polaryzacji)kompleksu
przemysłowego,którywiążegeograficzniewieletechniczniepowiązanychprze-
mysłów,c)efektkorzyścizurbanizacjiwcentrach,d)aglomeracjalokalnejkon-
sumpcjiwtychcentrach,e)fakt,żejednocentrumzewzględunawcześniejszą
bardziejkorzystnąlokalizację,czyznaczeniewregionie,mogłoprzyciągnąćwiele
ważnychregionalniefunkcji,jakfinanse,dystrybucjaczyprzetwórstwo,choć
ciągleczęśćwzrostumożesiępojawiaćwinnychbiegunach(Parr1973,188).
F.Perrouxkładłnacisknato,żebranżanapędowaindukujewzrostwpo-
wiązanychprzemysłach,przedewszystkimprzezprzepływymiędzygałęziowe.
Ichznaczeniewskalimałegoregionumożebyćwszakżeniewielkie.Wówczas
znaczeniebranżynapędowejbędziewynikaćm.in.zrosnącegozatrudnienia
wniej,któreprzezwzrostdochodówpracownikówbędziestanowiłoimpulsroz-
wojowydlainnychbranż.Szczególnieodtakiegowzrostudochodumogąbyćza-
leżneusługi.Ponadtoefektyzaglomeracjimogąbyćatrakcyjnedlainnychbranż,
niekonieczniepowiązanychtechnologicznieznapędową.Sektorynapędowe
przyczyniająsiędodobrobytuwszystkichotaczającychfirmprzezzwiększone
przepływymiędzydostawcamiaklientamiorazdozwiększeniaaktywnościsek-
torausług,zewzględunanowydochód,jakigenerują.Ponadtoprzyciągająnowe
przedsiębiorstwa(Campbell1974,44).
Biegunmożemiećpozytywneinegatywneskutkidlaswojegozaplecza.Wy-
różniasiętuefektyrozprzestrzenianiaiwypłukiwania.Efektyrozprzestrzeniania
polegająm.in.natym,żewzrostdochodówwbieguniepowodujewzrostpopytu
biegunanaproduktyzaplecza,m.in.rolnicze–takirodzajekspansjibyłcharak-
terystycznydlagospodarkiXIXwieku.Obecnieczęstopodsambiegunprzesu-
wanajestprodukcjaprzemysłowa.Pozytywnyefektwpływubiegunanazaplecze
dotyczyskłonnościdodecentralizacjidziałalnościgospodarczejzbieguna.Moż-
liwejestto,wedługJohnaParra(1973,203),jedyniewprzypadkuistnieniabie-
gunaprzezpewienczasiuzyskaniaprzezniegostatusucentrummetropolital-
nego.Niektórefirmychcąuniknąćwysokichkosztówmetropoliiwstosunku
dokosztówwrejonachokolicznych.Tekosztytozarównokosztyczynników
użytkowanieśrodowiska,czydotacjestymulującerozwójdziałalnościcechującychsiękorzyściami
zewnętrznymi.Efektyzewnętrzneklubowe–efektyzewnętrzne,którychrozmiarypodlegająswo-
istejkontrolizestronyjednostekwspółtworzącychsystempowiązańcelowych–klub,mogącymieć
wymiarterytorialny,ajednocześnieichpowstawaniejestskutkiemkosztówponoszonychprzezin-
dywidualnychużytkownikównależącychdosieci.Korzyściklubowetonp.więzispołeczne,skłon-
nośćdowspółpracywklastrze,klimatprzedsiębiorczości(Ćwikliński2000;Markowski2008,17).
