Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48Rozdział2.Politykawładzpartyjno-państwowychwobechumanistycznychśrodowisknaukowych…
uznawanozapraktykężyciaspołecznegoiwtymkontekściestawałasięona
ważnymsprawdzianemmarksistowskiejteoriirozwojuświata,sprawdzianem
prawdziwościteoriimaterializmuhistorycznegooraztwierdzeńokierunkuroz-
wojuprocesudziejowego,którymiałnieuchronniezmierzaćkukomunizmowi.
Efektybadańhistorycznychmiaływięcbyćpraktycznąweryfikacjąteoretycznych
założeń;potwierdzeniemnpostępudziejowego”polegającegonaobecnościczyn-
nikówsprzyjającychprzyjętemuprzezmarksistówkierunkowirozwojuświata.
Dlategoelementynpostępowe”miałybyćnajważniejszątreściądziejowejrzeczy-
wistościiimwłaśnienaukapowinnapoświęcićnajwięcejuwagi,onewinnyulec
popularyzacji,wnichupatrywanopodstawęspołecznejświadomościhistorycz-
nej.Wszystko,cozdefiniowanojakonwsteczne”:ideologie,organizacje,warstwy
igrupyspołeczneczypojedynczepostaciehistoryczne,znalazłosiępozakręgiem
zainteresowańbadawczych.Wyselekcjonowanewtensposóbjedyniesłuszneiobo-
wiązującetreścihistorycznestałysiędowodempotwierdzającymzałożeniamark-
sizmu,wskazującymsłusznośćobranejprzezrządzącychdrogiitłumaczącym
(azarazemusprawiedliwiającym)podejmowaneprzeznichdecyzjeidziałania22.
Wskazaneokolicznościwpłynęłynafakt,żewmiaręupływuczasuhistoria
stawałasięważnymelementempraktykirządzeniainarzędziempolitycznych
decyzji.Stałosiębowiemoczywiste,żeprzyjęciedanejinterpretacjiprzeszło-
ścipociągałozasobąopowiedzeniesiępookreślonejstroniescenypolitycznej.
Powszechnaakceptacjamarksistowskiejwizjiświataimechanizmówjegoroz-
wojuwrozumieniuwładzstanowiładeklaracjępoparciadlasprawowaniarządów
przezwładzęnludową”iaprobatywprowadzonegoprzezniąsystemuspołeczno-
-politycznego.Dlategowładzompartyjno-państwowymniebyłoobojętne,kto
iwjakisposóbuprawianaukęhistoryczną,jakiestosujemetody,jakiewnioski
iocenyformułujejakoefektyprowadzonychbadań.Stądwizjaprzeszłości(bez
większegoznaczenia,czyodnoszącasiędodziejówojczystych,czypowszechnych;
dostarożytności,średniowieczaczyhistoriinajnowszej)prezentowanawpracach
historykówpowinnapotwierdzaćtezęowyższościustrojusocjalistycznegonad
kapitalistycznym,stanowićważnyelementpropagandowyiwychowawczy,który
stałsięistotnymskładnikiemsprawowaniawładzy
23
.Zagwarancjęprawomyślno-
ściorazpropagandowegoipolitycznegopoparciadlasocjalistycznejojczyznyijej
władzpartyjno-państwowychuznawanowięcpublicznądeklaracjęstosowania
wnaucemarksistowskichmetodbadawczych,wyznawaniaprzezuczonychmark-
sistowskiegoświatopoglądu,atakżerealizacjępostulatówbadawczychmateriali-
zmuhistorycznegowpraktyce.Teoretycznepodstawytakiegowłaśniestanowiska
22
Por.A.Wierzbicki:Prawdajestimożebyćtylkowrękachklasyrobotniczej.Zdziejówzasadypartyjno-
ścinaukihistorycznejwPolsce.W:KlioPolska.StudiaimateriałyzdziejówhistoriografipolskiejpoIIwojnie.
T.3.Red.A.Wierzbicki.Warszawa2008,s.144-151;A.F.Grabski:Zaryshistoriihistoriografipolskiej.
Poznań2000,s.198-212;R.Stobiecki:HistoriografaPRL.Anidobra,animądra,anipiękna…,s.87-94.
23Jednymzpierwszychnarzędzimiałobyćpowołanewewrześniu1948rokuZrzeszenieHistoryków-
-Marksistów.Por.W.Bernacki,A.Dziurok,M.Korkuć,F.Musiał,J.Szarek,R.Terlecki:Kronika
komunizmu…,s.173.
