Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Ukąszeniesemantyczne
dananormaobowiązujeprawnie,wymagauprzedniejidentyfikacjitejnormy
napodstawieprzyjętegopojęciaprawa56.
Spornośćkryteriówobowiązywaniaprawawdanymporządkuprawnymnie
przesądzawięcjeszczeospornościkryteriówstosowalnościpojęciaprawa.
Nawetbowiemgdypowstajespórcodoobowiązywaniapewnejnormy,to
oponenciwtymsporzemogąakceptowaćtosamopojęcieprawa57.Nawet
jeżeliwróżnychporządkachprawnychpowstająteoretyczne(wrozumieniu
Dworkinowskim)sporyopodobnymcharakterze,toichrozstrzygnięcie
nagrunciejednegoporządkunieprzesądzaorozstrzygnięciunagruncie
innychporządków.PodstawyprawawrozumieniuDworkinasąbowiem
specyficznedladanegoporządkuprawnego(choćoczywiściemogąbyć
zbieżnewporządkachnależącychdotegosamegokręgukulturowego)58.Jest
przytymsprawąoczywistą,żekryteriaobowiązywanianiesąwyznaczone
przezznaczeniewyrazunprawo”59.Wprzeciwnymbowiemraziekryteria
obowiązywaniaprawawróżnychporządkachpodpadającychpodtosamo
pojęcieprawamusiałybybyćidentyczne(alboteżznaczeniewyrazunprawo”
wkażdymodrębnymporządkuprawnymmusiałobybyćróżne),cowydaje
siębyćewidentnymempirycznymfałszem.
KażdazteoriiprawastanowiącaprzedmiotkrytykiDworkinamanatomiast
ambicjępozostaniateoriąogólną,lubwręczuniwersalną,anieteoriąokreś-
lonegoporządkuprawnego.Celemogólnejteoriiprawaniejestspecyfikacja
kryteriówobowiązywaniaprawa(iwkonsekwencji:kryteriówuznawania
ADefenceofHart’sSemanticsasNonambitiousConceptualAnalysis,LegalTheory2003,Vol.9,
No.2,s.99-124.
56Zob.T.Gizbert-Studnicki,A.Grabowski,Kilkauwagoniepozytywistycznejkoncepcjiprawa
(w:)I.Bogucka,Z.Tobor(red.),Prawoawartości.KsięgajubileuszowaProfesoraJózefaNowa-
ckiego,Kraków2003,s.59.
57Łączysiętozkwestią,czytopojęcieprawaniejakomieściwsobiepojęcieobowiązywania-jak
postulujetoR.Alexy,Begriff...,s.44-46.Argumentyprzeciwkotakiemuwłączeniuformułują
T.Gizbert-StudnickiiA.Grabowski,Kilkauwag...,passim.
58NatemattegostanowiskaDworkinazob.B.Bix,Jurisprudence:TheoryandContext,5thed.,
Durham2009,s.11.Dworkinuważa,żeolaw-wprzeciwieństwiedothelaw-niemożna
powiedziećnicciekawego.Zob.takżekrytykęargumentuzsemantycznegoukąszeniaprzepro-
wadzonąprzezJ.L.Colemana,Methodology,s.314in.orazargumentyA.Marmora,Interpre-
tation...,s.5-9.
59NaprzykładHartwswojejteoriitwierdzityletylko,żedlaistnieniaporządkuprawnegonie-
zbędnejestistnienieprimaryruleofrecognition,natomiastwżadnymstopniunieprzesądzaon
otreścitejreguły.
33
