Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Ukąszeniesemantyczne
Kwestia,czywokreślonymprzypadkukryteriatesąspełnione,jestzagad-
nieniemwyłącznieempirycznym,sprowadzającymsiędopytania,czyzaszły
faktywskazaneprzeztekryteria.Teoriaprawaopartanasemantycekryte-
rialnejmusiuznać,żetwierdzeniaprawne(awięctwierdzenia,żepewnej
osobieprzysługujeokreśloneuprawnienielubżepewnaosobamaokreślone
obowiązki)sąuznawanejedynienapodstawiekryteriówwynikającychze
znaczeniasłowanprawo”.
Fakty,odktórychzależyprawdziwośćtwierdzeńprawnych,określaDworkin
jakonpodstawyprawa”.Wedleniegosemantyczneteorieprawa(doktórych
zaliczateoriepozytywistyczne,wtymteorięHarta)uznają,żepodstawy
tesąustaloneprzezregułyjęzyka,któreokreślająkryteriarozpoznawania
prawa.Prawnik,któryodrzuciłbytekryteria,naruszyłbyprzyjęteznaczenie
wyrazunprawo”iwynikającezniegosemantycznekryteriauznawaniazdań
prawnych,azatemwypowiadałbysięniedorzecznie.Jeżelidwieróżneteo-
rieprawawskazująnaodmiennekryteriaidentyfikacjiprawa(gdyżinaczej
odtwarzająznaczeniesłowanprawo”),toniemamiędzynimirzeczywi-
stegosporu,gdyżpoprostumówiąoneoróżnychrzeczach(podobniejak
oróżnychrzeczachmówiądwieosoby,używającewyrazunpokój”-jedna
wznaczeniupomieszczenia,adrugawznaczeniubrakuwojny)49.Wramach
jednejteoriimożliwesąwyłączniesporynaturyempirycznej,dotyczącetego,
czywkonkretnymprzypadkusąspełnionekryteriawynikającezeznaczenia
słowanprawo”(awięcnp.tego,czydanaustawazostałauchwalonawyma-
ganąwiększościągłosów),atakżesporydotycząceprzypadkówgranicznych,
powstającychwtedy,gdykryteriarozpoznawaniaprawasąnieostre.
Niejestnatomiastmożliwepowstaniesporuocharakterzeokreślanym
przezDworkinajakonteoretyczny”.Sporyteoretycznetosporyopodstawy
prawa50.Wprzypadkutakiegosporumożebyćnagruncieempirycznym
zgodacodotego,codziennikiustawiprzeszłeorzeczeniasądówmówią
np.oodpowiedzialnościodszkodowawczej,alejednocześniemożeistnieć
fundamentalnyspórotreśćprawaodszkodowań,ponieważniebędziezgody
codotego,czyowedziennikiustawiprzeszłeorzeczeniasądówwyczerpują
49A.Marmor,InterpretationandLegalTheory,2nded.,Oxford-Portland2005,s.5.
50MarmorwswojejinterpretacjipoglądówDworkinauważa,żesporyteoretycznewrozumieniu
tegoostatniegotosporyowarunkiobowiązywaniaprawa.Zatempodstawyprawatowarunki
obowiązywania-ibidem,s.3.
31
