Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Teoriaprawamiędzyanalitycznościąaempirycznością
twierdzeńprawnych,czyinaczejwarunkówprawdziwościtakichtwier-
dzeń)wjakimśokreślonymporządkuprawnym,np.polskimczyangielskim
(oczymszczegółowobędziejeszczemowa),leczodkryciewłaściwościprawa
wspólnychdlawszystkichporządkówprawnych,awięcniezależnychod
specyfikiokreślonegoporządku.
Wewnątrzteoriiprawajakodyscyplinynaukowejtocząsięrozmaitespory,
którechcemyokreślaćjakoteoretyczne,alektóreniesąsporamiteore-
tycznymiwrozumieniuDworkina,gdyżniedotycząkryteriówobowią-
zywania(npodstawprawa”)wjakimśokreślonymporządkuprawnym.
Zatemargumentzukąszeniasemantycznegoizwiązanyznimargument
zesporówteoretycznychnieprowadzidozanegowaniamożliwościstwo-
rzeniaanalitycznej(iogólnej)teoriiprawa,któraskładałabysięzezdań
analitycznych,ufundowanychnaleksykalnymznaczeniuwyrazunpra-
wo”.Szkopułjednakwtym,że-popierwsze-teoriatabyłabyzapewne
małointeresująca,gdyżmiałabyniewieledopowiedzenia(trudnobowiem
przypuścić,abyznaczeniewyrazunprawo”,takjakjestonoużywaneprzez
prawników,byłowystarczającobogate,abymożnabyłonanimoprzeć
interesującetwierdzenia),apodrugie-teteorieprawa,któreuważa-
jąsięzaanalityczne(wtympozytywistycznateoriaHarta)sprzeciwiają
siętezie,jakobywywodziłyswojetwierdzeniazleksykalnegoznaczenia
wyrazunprawo”60.Sprzeciwtenmabardzoważnąkonsekwencję,przesą-
dzaonbowiemotym,żeteorietenieskładająsięzezdańanalitycznych
(adokładniej:żeprzynajmniejniektóreichzasadniczetwierdzenianiesą
zdaniamianalitycznymi),nawetprzynajbardziejliberalnymrozumieniu
pojęciazdaniaanalitycznego.
Trzonanalitycznychteoriiprawanurtupozytywistycznegonieskładasię
zatem,wedledeklaracjiichtwórców,ztwierdzeńwywiedzionychzleksykal-
negoznaczeniawyrazunprawo”iwyrazówmupokrewnychlubuzasadnio-
nychwyłącznieprzezodwołaniesiędotegoznaczenia,choćteorietetakie
twierdzeniamogązawierać.Trudnośćwoceniestatusuteoriipozytywistycz-
nychpoleganatym,żeniedefiniująonepojęcianznaczenie”czynznacze-
nieleksykalne”.UłatwiatorealizacjękrytycznegozadaniaDworkina,który
60Hartwyraźnietoodrzuca,pisząc:nNothinginmybookorinanythingelseIhavewrittensup-
portssuchanaccountofmytheory”–H.L.A.Hart,TheConcept...,s.329.
34
