Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Mówiącoteoriachpozytywistycznych,będziemymielinamyśliwspółczesny
pozytywizmanglosaski,którypojmujesięjakodeskryptywnąteorięprawa,
aniejakonormatywnąmetodologięwykładniistosowaniaprawa16.Pod-
stawowetezydefiniującetakpojętypozytywizm-totezaoźródłachspo-
łecznychoraztezaorozdziale(lubprzynajmniejnrozdzielalności”)prawa
imoralności17.Pierwszaznichgłosi,żeistnienieitreśćprawawokreślonym
społeczeństwiezależytylkoiwyłącznieodzbiorufaktówspołecznych18,na-
tomiastdruga-żeokreślenie,cojestprawem,niezależyodkryteriówani
argumentówmoralnych19.Należyzaznaczyć,żetezaorozdzialejestna-
wetwłoniepozytywizmuprzedmiotemostrychsporówikontrowersji.We
współczesnympozytywizmiemaonawieleinterpretacji,różnicującychtzw.
pozytywizmtwardy,czyinaczejekskluzyjny(exclusivepositivism),irozma-
iteodmianypozytywizmumiękkiego,czyinaczejinkluzyjnego(inclusive
positivism)20.Choćspórmiędzynimimacharaktermerytoryczny,anie
metodologiczny,pewnejegoaspekty,októrychbędziemowa,majątakże
relewancjęmetodologicznąimetafilozoficzną.
16Pomijamytutzw.pozytywizmetyczny,któryjeststanowiskiemnormatywnym,leczpozostaje
pozagłównymnurtemwspółczesnegopozytywizmuanglosaskiego-zob.T.Campbell,The
LegalTheoryofEthicalPositivism,Dartmouth1996,passim.
17Częstojakotezędefiniującąwspółczesnypozytywizmdodajesiętezęoswobodnymuznaniu.
Zgodniezniąwkażdymsystemieprawnymwystępująsprawy,wprzypadkuktórychżadnade-
cyzjaniejestpodyktowanaprzezprawo,azatemkażdeprawojestczęściowonieokreślonelub
niezupełne-zob.H.L.A.Hart,Nowewyzwaniedlapozytywizmuprawniczego,tłum.A.Gra-
bowski,ArchiwumFilozofiiPrawaiFilozofiiSpołecznej2014,nr2(9),s.7.Tezytejjednaknie
będziemyanalizować.
18Zob.H.L.A.Hart,Pojęcieprawa,tłum.J.Woleński,Warszawa1998,s.360in.Natematro-
zumieniatejdrugiejtezyinieporozumieńzniązwiązanychzob.J.Raz,TheArgumentfrom
Justice,orHowNottoReplytoLegalPositivism(w:)G.Pavlakos(ed.)Law,RightsandDiscourse:
TheLegalPhilosophyofRobertAlexy,Oxford-Portland2007,s.17-36.
19M.H.Kramer,DogmasandDistortions:LegalPositivismDefended,OxfordJournalofLegal
Studies2001,Vol.21,No.4,s.679.JesttowspółczesnaparafrazaznanejtezyJohnaAustina
nTheexistenceoflawisonething;itsmeritordemeritanother”.Zob.takżeT.Campbell,The
LegalTheory...,passim.AndreiMarmortezęorozdzialeformułujenastępująco:nDetermining
whatthelawisdoesnotnecessarily,orconceptually,dependonmoralorotherevaluative
considerationswhatthelawoughttobeintherelevantcircumstances”-A.Marmor,Positive
LawandObjectiveValues,Oxford2001,s.71.TosformułowanieznalazłoaprobatęJ.Raza,The
Argument...,s.21.
20Wliteraturzepolskiejzob.m.in.L.Morawski,Pozytywizmntwardy”...,s.319-346;A.Dyrda,
Pozytywizm...,s.5-36;A.Grabowski,Inkluzyjnypozytywizmprawniczy(uwagidoaktualnej
dyskusji),PaństwoiPrawo2011,z.11,s.18in.wrazzprzywołanątamliteraturą.
17