Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowaodtłumacza
XIII
przygotowujeKantgruntpodrozumieniecałkowicienowe,
któregopierwszaodsłonadokonujesięwłaśniewdziełach
krytycznych.Tutajbowiem–jużwsamymzałożeniumeto-
dologicznymtwórcytranscendentalizmu–rodzisię(ale
zpewnościąnie„odradza”)metafizykawrozumieniupoznania
wywodzonegozsamychtylkopojęć„czystego”rozumu.Nie
jesttożadnepoznanie„przedmiotów”wsensiepotocznym,
interesującymzwyczajnąepistemologię.Chodziopoznanie
samychwarunkówmożliwościwszelkiegoludzkiegopoznania,
aprzedtemjeszcze–ogruntownąkrytykęludzkichwładz
poznawczych(tj.rozumu,intelektuiwładzysądzenia),oprzy-
pisanieimstosownychfunkcjii–comożejeszczebardziej
istotne–ograniczenienadmiernychizgoła„wyniosłych”
roszczeńpoznawczych,takichwłaśnie,jakieżywił„dawny”
rozum,parającysię„metafizyką”wzdezaktualizowanym
przezKantaznaczeniutegosłowa.Władzepoznawczepo
owymkrytycznym„cięciu”niemogąjużrościćpretensjido
poznaniatakich„fikcyjnychprzedmiotów”,jakludzkadusza,
Bóg,anawet–naconależywtymkontekściezwrócić
szczególnąuwagę–wolność.Wszelako–jakująłtonader
trafnieMartinHeidegger–owaroszczeniowapostawabyła
nastawieniemnietylerozumu(Vernunft),ileraczejintelektu
(Verstand,występującegowpolskimprzekładachtakżejako
rozsądek);rozumzaś–ograniczywszypretensjerozsądkudo
poznaniarzeczywistychprzedmiotów,konieczniepopartego
doświadczeniem–uzyskałdlasiebiesporyobszarwolności.
Wolnośćtapolegałabynatym,żerozumwsposóbsamorzutny
domagasię(albolepiej:postuluje)istnieniepewnychspecyfi-
cznych„przedmiotów”,które(chociażnieodpowiadaim
zupełnienicwdoświadczeniu)posiadająpewnąrealnośćjako
intelligibilne„facta”samegorozumu,alboteżichpraktyczna
doniosłośćwydajesiętakwielka,żeniesposóbodrzucićich
„idei”,zwanychprzezKanta„ideamiregulatywnymi”.Do
przedmiotówpierwszegorodzajuzaliczyćnależytakie„przed-
mioty”,jakwłaśniewolność,zktórejrealnościwywiodłKant
