Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowaodtłumacza
XV
imetodmającychzakładaćniezbywalnepodstawy(lubteż
–jakktowoli–transcendentalnefundamentypodwszelką
dalsząrefleksjęteoretyczną„czystego”rozumuiwszelkie
autonomiczneprawodawstwopraktycznetegosamego„czys-
tego”rozumu),zdajenamsprawęzoperacjizupełnienieby-
wałejwdziejachludzkiegorozumu.Operacjatajestbowiem
(zpunktuwidzeniametodypoznania)aktemcałkowitego
odwróceniasięrozumuodwszelkiejprzedmiotowości„rze-
czywistej”,któraKanta„krytycznego”wogólenieinteresuje,
anawetinteresowaćniemoże.Wszakabstrahującyodempirii,
rozumkierujeswąbadawcząciekawośćkusamemusobie,co
właśnienazywaćnależysamozwrotnymodniesieniemizara-
zemtranscendentalnymsamopodwojeniem;podmiotczynitu
przedmiotemswychdociekańsamsiebie,badającmożliwość
irównocześniezasadnośćswychwłasnychczynności.Rezultat
takiegobadawczo-samougruntowującegoautoodniesieniaza-
mykasięwięcnietylkowformuleuważanejzakwintesencję
Kantowskiegotranscendentalizmu:„przedstawienie,jamyślę,,
którenieustanniemusimóctowarzyszyćwszystkimmoim
przedstawieniom”(tj.aktomzwyczajnejrefleksjiprzedmioto-
wej),lecztakżewostatecznymufundowaniunowoczesnej
filozofiipodmiotu,którejnajbardziejimponującerozwinięcie
dostarczywkrótceJ.G.Fichte,inspirowanyprzezKantaiC.R.
Reinholda(którytowjegoprzekonaniurozumiałKantalepiej
aniżelitensamegosiebie).Fichtewpadłjednaknapomysł,
aby„Ja”,któredlaKantabyłojeszcze„ślepąplamką”
świadomości,rozważaćjużniejakoprzedmiotpoznania,lecz
jako„czystączyność”samowytwarzającejsięspontaniczności,
którąnazwałwswejTeoriiWiedzyzroku1794„Jaabsolut-
nym”.„Materia”transcendentalnegopoznaniauKantajest
zatemnapewnoczymśnieobcympoznającemupodmiotowi,
alezarazemprzecieżradykalnienowym,bowdziejachludzkiej
refleksjiowaoperacjakrytycznegosamorozumieniaisamo-
ugruntowania(jakoinstancjipodwójnej,boteoretycznie-
-poznawczejipraktycznie-prawodawczej)nigdyjeszczenie
