Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
A.G.Baumgarten,Metafizyka
fizykiukształtowanąwjejhistorycznymrozwojuizastanąprzezniego
wwiekuXVIII.WtymsensiepozostajeBaumgartemznakomitym
uczniemswegoprofesoraCh.Wolffaiwogromnymstopniuprzyczynia
siędorozpropagowaniamiędzyinnymijegofilozofii.
BaumgartenurodziłsięwBerliniewwielodzietnejrodzinie(był
piątymzsiedmiusynów)garnizonowegokaznodzieiJakubaBaumgarte-
na1.Wychowywanywsurowympietyzmie,nawłasnejskórzedoświad-
czyłnowinekpedagogicznychwprowadzanychwtamtychczasachpo-
wszechnie,aopartychnapedagogicznychkoncepcjachJohnaLocke>a.
Jednązpodstawowychzasadtejpedagogikibyłzwyczaj,żestarsibracia
wpewiensposóbprzejmująopiekęiodpowiedzialnośćzawychowanie
swegomłodszegorodzeństwa(dotyczyłotogłówniechłopców)2.Szcze-
gólniemocnepiętnonawychowaniuiwykształceniuwtychpierwszych
latachżyciamałegoBaumgartenawyznaczylijegostarszyotrzylatabrat
SamuelEusebius,apóźniejzasłużonyteologSiegmundJacob,który
wprowadzałswegouczniawpodstawynauczaniajęzykałacińskiego
ipodstawywiedzyteologicznejifilozoficznej3.Dośćszybkozmieniłosię
1Zob.AlexanderGottliebBaumgarten,Metaphysica.Metaphysik.Historisch-kritische
Ausgabe,übersetzt,eingeleitetundherausgegebenvonGünterGawlickundLotharKreimen-
dahl,Stuttgart2011,Einleitung,s.X(dalejcytowanejakoEinleitung).Wiadomościdoty-
cząceżyciaBaumgartenapowszechnieczerpiesięzdwóch,wdużymstopniuhagiograficz-
nychbiografii.AutoremjednejjestuczeńBaumgartenaGeorgFriedrichMeier(1718-1778)
postaćważna,autorpierwszegoprzekładuMetafizykinajęzykniemiecki(jeszczedotego
wrócęwdalszejczęściWstępu).Meierwroku1763wydałwHalleksiążkępt.Alexander
GottliebBaumgartensLeben.Główniedotejpozycjiodnosisięużyteprzezemnieokreśle-
nieohagiograficznymcharakterzezachowanychbiografiiBaumgartena.Drugaważna
biografiaBaumgartenawyszłaspodpióraThomasaAbbta(1718-1778):A.G.Baumgartens
LebenundCharakterizostaławydanatakżewHalle,dwalatapoksiążceMeieraw1765
roku.Obietepozycjepowstaływięcwspecyficznymkręguakademickimzwiązanym
zUniwersytetemHalle,naktórymprzezszereglatBaumgartenwykładałiwychowywał
sobieuczniów.MiędzyinnymiMeierzostałnastępcąBaumgartenanakatedrzeijakojego
oddanyuczeńwwielumiejscachmocnogloryfikujeswegomistrza,cowdużymstopniu
przyczyniłosiędowielkiegoszacunku,jakimcieszyłsięwówczesnychniemieckichśro-
dowiskachakademickich,czegodobitnymwyrazemjestprzywołanaopiniawyrażonaprzez
Kanta.CodoszerszegoujęciazagadnieniabiografiiBaumgartenawkontekścieśrodowiska
intelektualnego,zktóregowyrastałidziałalnościjegouczniówzob.s.XI-XIII.
2Zob.Einleitung,s.XI.
3»JegobiografGeorgFriedrichMeier,którypozostawałwbliskichosobistychsto-
sunkachzobydwomabraćmiBaumgartena,przeniesiepoczątkiżywegozainteresowania
wiedząfilozoficznąAleksandraGottliebanawczesnelatajegożyciafl,Einleitung,s.XI.
Meier,atakżeAbbtpodkreślająprzemożnywpływojcanapoglądyprezentowane
inauczanewdomurodzinnymBaumgartena,awięcprzedewszystkimpietyzmiracjo-
nalizm.Zob.G.F.Meier,AlexanderGottliebBaumgartensLeben,Halle1763,s.6-7;
T.Abbt,A.G.BaumgartensLebenundCharakter,Halle1765,s.214-216.
