Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
ImmanuelKant,Metafizycznepodstawynaukiprawa
wstawionątamwbrewwoliautora.ToodkrycieBuchdy-wtejmierze,wjakiej
wogólejezauważono-spotkałosięzjednomyślnymuznaniemwkręguspecja-
listów.Wwynikudalszejdyskusji,którejdałoonopoczątek,badaczeKantaskon-
statowali,żedoumieszczeniatychpięciu»obcych»akapitóww§6niemogłodojść
wfazieskładuidruku,leczżemusiałosiętoraczejzdarzyćwtrakcieopracowy-
waniamanuskryptu,którytrafiłdorąkzeceraidrukarza;zgodzilisięrównież,że
zakwestionowanacałostkawtekścieKantabyłaprawdopodobniejakąśjegowcze-
śniejsząnotatką,którąnależyusunąćzwłaściwej,»autorskiej»Rechtslehre2,nawet
jeślispieralisięoto,czynajejmiejscetrzebawstawićcośinnego.Siłąrzeczy
nasuwałosięjednakpytanie,czynatejjednejrewizjimożnajużpoprzestać.
BerndLudwigwswoimkrytycznymwydaniuMetafizycznychpodstawnauki
prawaz1986r.3idzieznaczniedalej.Zgodniezgłówną»teząjegoedycji»4,opu-
blikowanaporazpierwszyw1797r.,arokpóźniejznieznacznymizmianami
przedrukowanawersjaKantowskiegodziełaniepokrywasięztą,którabyłaprze-
znaczonadodrukuprzezsamegoKanta;powstałaonabowiemwwynikufatalne-
gozepsucia,jakiemuKantowskimanuskryptuległwdrodzedodrukarni.Auten-
tycznytekstNaukiprawabyłwprawdziejakzwykleutegofilozofazawiłyitrud-
ny,aleniewykazywałśladówstarczejindolencji,aniniewymagałodpowołanego
czytelnikajakiegośznaczniewiększegowysiłkuinterpretacyjnegoniżwymagająinne
praceautoratrzechKrytyk.Podeszływiekfilozofaijegoświadomośćcorazbardziej
kurczącegosięczasu,jakipozostałmujeszczedowykorzystania,przyczyniłysię
jednakdotego,żetapierwotnawersjaKantowskiegodziełaniezostałaprzygotowana
wpostaciporządnego,przejrzystegoczystopisu.Kantscaliłjąraczejwdośćpośpiesz-
nysposóbzróżnychwcześniejspisanychpracczyteżnotatek,wprowadzając
wnichszeregpoprawek,dopiskówiskreśleń,atakżeuzupełniającjedodatko-
wymistronami.Skompletowanawtensposóbcałośćtrafiłanastępniedokopi-
sty,którymiałjąprzepisaćnaczysto,atakżewstawićnumeracjęparagrafów,przez
samegoKanta,niemaldosamegokońcaliczącegosięzmożliwościądalszychzmian
iuzupełnień,ostatecznienieponumerowanych.Niestety,toczystomechaniczne
napozórzadanieokazałosiędlajegowykonawcywyraźniezatrudne.Siłąrze-
czyniekompetentny,anadodatekpewnieprzeciążonyprzepisywaczpogubiłsię
wnieczytelnychdlaniegowskazówkachautora;niedość,żeniektórepojedyncze
słowaodcyfrowałbłędnie,tojeszcze,cogorsza,włączyłdospisanejprzezsiebie
ostatecznejwersjipokaźnefragmenty,które-jakchoćby»interpolacjaBuchdy»
-wogóleniepowinnysięwniejbyłyznaleźć,innezaśumieściłwniewłaściwym
miejscu.
2Por.ThomasMautner,Kant)sMetaphysicsofMorals:ANoteontheText,»Kant-Studien»72:356-359.
3ImmanuelKant,MetaphysischeAnfangsgründederRechtslehre-MetaphysikderSitten,ErsterTeil,
wyd.B.Ludwig,Hamburg1986.
4Zob.BerndLudwig,Einleitung,w:tamże,s.XXVIIInn.
