Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kiwaćsięmożnapewnychgłębszych,ukrytychtendencji,konstelacji
iprawidłowości.Wybierającdoopisuowychtendencjiterminorienta-
cja,przyjmijmy,żeorientacjesąpewnymizgeneralizowanymitenden-
cjamidopostrzegania,wartościowania,odczuwaniaireagowaniana
rzeczywistośćspołeczną.Aspektwartościującyorientacjipodkreśla
zwłaszczaJ.Reykowski(1990),piszącoukrytychzałożeniachnorma-
tywnych.Wwarstwieformułowanychideałówczypercepcjiświata
orientacjezawieraćmogąpewnekonkretneprzekonaniaściśleokre-
ślonetreściowo.Obejmująonejednakprzedewszystkimpewnepod-
stawowekategoriewartościowania,rozpoznawaniaiodczuwaniaobiek-
tówdostępnychpercepcjiczywartościowaniu.Człowiekwszakmoże
wtedytylkouporządkować,zdefiniować,ocenićiodpowiedniozare-
agowaćnaotaczającegoobiektybądźzdarzenia,kiedypotrafipod-
ciągnąćjepodpewnąogólniejsząkategorię,zastosowaćpewne–nie-
konieczniewpełniuświadamiane–regułyporządkującerzeczywistość,
pozwalającenp.zaklasyfikowaćdaneobiektyczyzdarzeniajakorów-
noważnewpewnymaspekcie(np.percepcyjnymalboewaluacyjnym).
Takwięcwpojęciuorientacjizawierająsiętakżepewneimpliciteprzyj-
mowaneregułyprzetwarzaniainformacjiożyciuspołecznym.Wten
sposóbrozumianeorientacjeskładająsięprzytymnietylkozprzeko-
nańjasnych,wyraźnychiuświadamianych,zawierajątakżeprzekona-
nianawpółuświadamiane,przeczuciaiodczuciasytuującesięczęsto
naprogunieświadomości.Analizującrzeczywistośćspołeczną,wy-
mieniaćmożnaróżneorientacjeiparyorientacji.Niektóreznichmają
istotneznaczenieteoretyczneibyływielekroćizróżnychpunktów
widzeniaomawiane.Wniniejszejpracychcielibyśmysięskoncentro-
waćprzedewszystkimnatrzechwymiarachorientacji.
Jestto,popierwsze,opozycjaindywidualizm–kolektywizm,okre-
ślającanajogólniejprzeciwstawnekoncepcjefunkcjonowaniaświata
społecznegoiludzkiejistoty(tożsamości),zakładającaróżnewizjewięzi
społecznejimotywówpodejmowaniaspołecznychdziałań.Wmyślkon-
cepcjiindywidualistycznejsamodzielne,mającepoczuciewłasnejod-
rębnościipodmiotowościjednostkistarająsięaktywniedziałaćdlazre-
alizowaniaswoichwłasnychinteresów.Wmyślkoncepcjikolektywi-
stycznejjednostkajesttylkoczłonkiemwiększejcałości(kolektywu),
identyfikujesięztącałościąizajejpośrednictwempodejmujetakie
działania,którezgodnebędązinteresemcałości.
16
