Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odwłasnychdziałańjednostki,jaki–natymtle–prognozęwłasnej
przyszłości.
3.Trzecimelementemorientacjijestocena(ewaluacja)postrzeganego
stanusystemu(awięcemocjonalno-oceniającykomponentpostawy
–Nowak1973).Ocenatawynikam.in.zporównaniapercypowane-
goobrazurzeczywistościzuznawanymiwartościami-ideałami,które
pełniąfunkcjękryteriówoceny.Możnateżstosowaćinnekryteria
porównawcze–historyczne–jakbyłokiedyś?,geograficzne–jak
jestgdzieindziej?,czyteżodniesieniedoformułowanychwpropa-
gandzieprzyrzeczeńiwizjirozwoju.
4.Ostatnimelementemorientacjisądyspozycjedozachowańwstosun-
kudookreślonychobiektóworazumiejętnośćichprogramowania
(behawioralnykomponentpostawy).Takwięcsubiektywnystosunek
jednostekdospołecznejrzeczywistościijejposzczególnychobiek-
tówzawieramniejlubbardziejjasnowyartykułowaneprzekonania
otym,jakbyćpowinno,jakjest,dlaczegotakjest,czyto,cojest,jest
dobreczyzłe,jakbędzieorazjakewentualniewartoczynależysię
zachowywać.
Podkreślmy,żetakrozumianysubiektywnystosunekjednostekdo
rzeczywistościspołecznejwiążesięzpodejmowanymiprzezposzcze-
gólneosobydziałaniami.Oczywiściepodjęciedanychzachowańniewy-
nikanigdywprostanizsystemuwartości,anizpostawywobecrzeczy-
wistości,aninawetzpoczątkowychdyspozycjibehawioralnych.Podję-
ciedanegozachowania,niemówiącjużodoprowadzeniugodokońca,
uwarunkowanejestwielomazmiennymisytuacyjnymi,niezależnymiod
osóbigrupdziałających.
Rozpatrywanydotychczascałościowystosunekindywidualnydorze-
czywistościspołecznejskładasięprzedewszystkimzpewnychuświa-
damianych,wyartykułowanych,ściśleokreślonychtreściowoukładów
przekonań.Konkretnekonfiguracjewyznawanychwartości-ideałów,
percepcjiiocenyrzeczywistościoraztendencjizachowaniowychstały
sięprzykładowopodstawątypologiisposobówprzystosowaniasiędo
systemuwsferzepolitycznej(Ziółkowski1987,1988,1990).Wpodob-
nysposóbmożnaanalizowaćwartości-ideały,ocenęrzeczywistościiza-
chowaniaprzystosowawczewsferzegospodarczej.Ówcałościowysto-
sunekjednostekdosystemuspołecznegobadaćmożnajednakjeszcze
winnysposób.Wposzczególnychelementachowegostosunkudoszu-
15
