Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
goposługujesięniątakżeM.Marody(1987)–proponującsiedempar
nastawieńbehawioralnych,przejawiającychsięwdwóchprzeciwstaw-
nychsferachżyciaspołecznego.
Zapunktwyjściadodalszychrozważańchcielibyśmyprzyjąćsfor-
mułowanypoprzednio(Ziółkowski1987)modelcałościowegosubiek-
tywnegostosunkudoświata(systemu)społecznego.Natencałościowy
stosunekdosystemuskładająsięnastępującepodstawoweelementy:
1.Wartości,którepojmujesiętuzaS.Nowakiem(1984,s.403)jako
pewneobrazyczywizjerzeczy,stanówczyprocesówpożądanych,
uznanychzawłaściwe,słusznemoralnie,czyteżtakie,jakichbysię
chciało.Takrozumianewartościsąwięcpewnymisubiektywnymi
ideałami,oróżnympoziomieabstrakcji,służącymitakżejakokryte-
riawartościowania,oceny,porównaniarzeczywistościzideałem,
stwierdzeniastopniaodchyleniarzeczywistościodideału.Dotyczyć
onemogątakcałegospołeczeństwa(systemu),jakijednostek.War-
tościom-ideałomdotyczącymspołeczeństwaiinnychludzitowarzy-
szątzw.wartościżyciowe,nazywaneniekiedypotrzebami,abędące
subiektywnymiideałamiwłasnejsytuacjiżyciowej,awięcpożąda-
nymistanamipołożeniajednostkowego,związanymizwyobrażenia-
miżyciagodziwego.Wchodzątuwgręzarównowartości-potrzeby
materialne,jakiwartości-potrzebypsychiczne(egzystencjalne):sen-
sużycia,godności,podmiotowościczyszacunkuspołecznego.Warto
dodać,iżczęstoobokwartości-ideałówfunkcjonowaćmogątakże
wartościnegatywne,czylikontrideały,awięcwizjerzeczyczypro-
cesówuznanychzaniewłaściwe,niesłuszne,niechciane.Takżeione
mogąstaćsiękryteriumocenyrzeczywistości.
2.Drugimelementemorientacji,czylicałościowegosubiektywnegosto-
sunkudorzeczywistościspołecznej,jestpotocznawiedzaotejrze-
czywistości(czylipoznawczykomponentpostaw).Zawieraona:
a)opisidiagnozęobecnegostanuspołeczeństwaorazzachowańipo-
stawpartnerówirównolegleswojejwłasnejsytuacjiżyciowej;b)wy-
jaśnianie,czylipostrzeganieprzyczynobecnegostanurzeczywisto-
ści(tunp.znajdująsięrozmaitekategorieczynników,któreobarcza
sięodpowiedzialnościązastansystemu.Oczywiściewyjaśnianieto
odnosisięrównieżdoprzyczynwłasnejsytuacjijednostkiipoziomu
zaspokojeniapotrzeb);c)prognozęnanajbliższąidalsząprzyszłość
–zarównoprognozętendencjirozwojowychsystemu,niezależnych
14
