Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
dywidualne;prezentacjęplanszypoprzedzonoinstrukcjąwyjaśniającą,żenależy
jejsiędokładnieprzyjrzeć,anastępnieodpowiedziećnapytaniazwiązanezjej
zawartością.
Nawstępiebadanyodpowiadałnaogólnepytaniedotyczącezawartościplan-
szy;miałotostanowićodbicieprzesłuchanianeutralnego.Następniezadawano
pytaniaszczegółowewcelusprawdzeniafunkcjonowaniapamięciosóbzmu-
szonychdoudzieleniaodpowiedzi,jednakbadanimieliprawoodpowiedzieć
„Niewiem”.Pytaniazadawanebadanymbyłynaprzykładnastępujące:„Czy
monetabyłafrancuskaczyzagraniczna?”;„Jakiegokształtubyłguzik?”;„Co
robiłczłowieknaportrecie?”etc.Podkonieceksperymentu,badanemuponow-
nieprezentowanoplanszę,bydowiedziałsię,jakiepopełniłbłędy.
WwynikutegobadaniaBinet(1900)stwierdził,żebłędypamięciowedoty-
czyłygłównieszczegółówwygląduobiektów,leczniesamegofaktuichistnie-
nia.Binetodnotowałteż,żewypowiedziniektórychuczniówodznaczałysię
wielkąpewnościąwypowiedziorazbywałyszczegółoweirozbudowane,lecz
mimoto–całkowiciebłędne.Przytejokazjisformułowałostrzeżeniedlafunk-
cjonariuszywymiarusprawiedliwości,bynietraktowalipozornejprecyzjize-
znańjakooznakiichprawdziwości.Zauważyłtakże,żewięcejodpowiedziuzy-
skujesięwwynikuzadawaniapytańszczegółowychniżwwypadkuswobodnej
reprodukcji,leczbłędyzdarzająsięwobutychsytuacjach.
KolejnyeksperymentopisanyprzezBineta(1900)dotyczyłporównaniaja-
kościzeznańwtrzechsytuacjach:(1)kiedypamięćbadanajestzapomocą
pytańszczegółowych,leczbezelementówsugestywnych;(2)kiedypytania
zawierają„częściowąsugestię”oraz(3)kiedypytaniamocnosugerująokre-
śloneodpowiedzi.Przez„częściowąsugestię”Binetrozumiałpytaniasfor-
mułowanewsposóbsugerujący,żepoprawnajestodpowiedźtwierdząca.Za-
wierałyoneodcieńznaczenia„nieprawdaż”albo„czyniebyłoczasemtak,
że…”,naprzykład„Czynarycinieprzedstawiającejbuntrobotnikówniebyło
widaćmałegopsa?”.Silnanatomiastsugestiapolegałanatym,żepytaniabyły
sformułowanejakozamkniętefałszywealternatywy,bądźteżzawierałybar-
dzowyraźną(choćfałszywą)informację,naprzykład:„Proszęnarysować
kapelusz,którymężczyznamiałnagłowie”(naplanszymężczyznaniemiał
żadnegokapelusza).
WwynikutychbadańBinet(1900)stwierdziłponadwszelkąwątpliwość,że
formapytaniawywierawielkiwpływnaliczbębłędówzeznań.Stwierdziłteż,
żeniektórzybadaninietylkoakceptowalisugestię,leczużywali„wyobraźni”
idorzucalifikcyjnedane.Naprzykładjedenzuczniówzapytanyonieistnieją-
cegopsazgodziłsię,iżbyłonwidoczny,ispontaniczniedorzucił,żebyłniesio-
nypodpachąprzezmężczyznę.
InteresującączęściąeksperymentówBinetabyłwywiadpoeksperymentalny,
polegającynatym,żebadanychpytano,gdzie,jaksądzą,popełnilibłędy.
WbadaniachdotyczącychinnychrodzajówsugestiiniżpamięciowaBinet
stwierdzałzazwyczaj,iżbadanisąwstaniewskazaćswojebłędneodpowiedzi,
zczegowyciągałwniosek,żenieuwierzylioniwsugestię,mimoiżodpowiadali
