Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.3.Okrespierwszy.Standardowytestefektudezinformacji
Najczęściejcytowanąpracązpierwszegookresu–ibyćmożewogólenajczęściej
cytowanymprzezbadaczyefektudezinformacjitekstem–jestartykułprzedsta-
wionyprzezLoftusiin.(1978).Eksperymentpilotażowyorazpierwszyzekspe-
rymentówgłównychopisanychprzezLoftusiin.(1978)wykorzystywałmetodo-
logię,któranazwanazostała„standardowymtestemefektudezinformacji”.
Weksperymenciepierwszym,opisanymwtymartykule,badanioglądali
trzydzieścislajdów,przedstawiającychpotrąceniepieszegonaskrzyżowaniu
przezsamochód.Sekwencjaslajdówprzedstawiałasamochódzbliżającysiędo
skrzyżowaniaizatrzymującysięprzedznakiemdrogowym;dlapołowyosób
badanychbyłtoznak„stop”,adladrugiejpołowy–„ustąppierwszeństwa
przejazdu”.Nakolejnychslajdachsamochódskręcałwprawoipotrącałczło-
wiekaprzechodzącegoprzezjezdnięnaprzejściudlapieszych.Poobejrzeniu
sekwencjislajdówbadaniodpowiadalinadwadzieściapytań,zktórychjedno
byłopytaniemkrytycznym,zawierającymdezinformację.Dlajednejgrupyosób
badanychbrzmiałoono:„Czyjakiśsamochódwyprzedziłczerwonegodatsuna,
kiedystałonprzedznakiemstopu?”;dladrugiejgrupybadanychpytaniebyło
identyczne,leczniezawierałowzmiankioznakustopu,tylkooznaku„ustąp
pierwszeństwaprzejazdu”.Badanychprzyporządkowanodoposzczególnych
warunkóweksperymentalnychwtakisposób,żedlapołowyznichznak,októ-
ryminformowanowpytaniu,byłzgodnyztym,cooglądalinaslajdach,adla
drugiejpołowyznaktenbyłniezgodnyztreściąslajdów.Fazatrzeciaekspery-
mentupolegałanaprezentowaniubadanymparslajdów,wtymslajdówkry-
tycznych,przedstawiającychsamochódstojącyalboprzedznakiemstopualbo
przedznakiemnakazującymustąpićpierwszeństwa,zprośbąorozstrzygnięcie,
czydanyslajdjesttym,którybyłoglądanywpierwszejfazieeksperymentu.
Loftusiin.(1978)stwierdzili,żeodsetkipoprawnychrozpoznańslajduorygi-
nalnegowyniosły75%wgrupie,którawfaziedrugiejuzyskałaspójnąinformację
dotyczącąznakudrogowegowidzianegowfaziepierwszej(toznaczyuosób,
którewfaziedrugiejodpowiadałynapytaniezawierającewzmiankęoznakudro-
gowymtakim,jakirzeczywiściebyłwidzianynaslajdach),oraz41%wgrupie
osób,któreodpowiadałynapytaniezawierająceinformacjęnatematznaku
sprzecznąztreściąslajduoryginalnego.Autorzywymienilitrzymożliweinter-
pretacjemechanizmuefektudezinformacji:(1)możliwośćzmianyoryginalnego
śladupamięciowegoprzezdezinformacjęlubkonkurencyjnegowspółistnienia
śladuoryginalnegoizwiązanegozdezinformacją;(2)przystanieprzezbadanych
naodpowiedźzgodnązdezinformacją,nawetjeślipamiętają,jakbyłonaprawdę,
i(3)uzupełnianiepamięciprzezdezinformacjęwsytuacji,kiedyszczegółkry-
tycznyniezostałzapamiętany.Autorzyprzyjęlipierwsząztychinterpretacji.
Artykułzawierającyeksperymentstreszczonypowyżej(Loftusiin.,1978)
jestczęstocytowanyjakopracaźródłowadlacałegonurtubadańnadefektem
dezinformacji,wartojednakodnotować,żepodobnebadaniaopublikowanojuż
