Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
właściwagospodarkaleśnasprawiła,żenaomawianymterenieobserwować
możnawszystkiezdefiniowaneformydegeneracjifitocenozleśnych(OLaczEk
1974).Powszechnesązarównomonotypizacjaipinetyzacja,jakiwprowadza-
nieobcych,zadomawiającychsięgatunkówdodrzewostanów(neofityzacja).
NiekorzystnajestzwłaszczadużadomieszkadębuczerwonegoQuercusrubra,
powodującaszybkizanikrunanaskutekzaleganiawolnorozkładającejsięwar-
stwyliści.Zaburzeniasiedliskowe(zwłaszczamelioracje)prowadządodegene-
racjiruna,częstoprzejawiającejsięjegoubożeniem,fruticetyzacjąlubcespity-
zacją(ZaręBa1976).
Zmniejszaniesięifragmentacjapowierzchnilasóworazniekorzystne
zmianyukładówfitosocjologicznychpociągajązasobązanikaniewieluwraż-
liwychskładnikówflory,zwłaszczamszaków.Najbardziejnarażonesągatunki
cienio-iwilgociolubne,uzależnioneodstabilnegowwarunkachnaturalnych
fitoklimatu,np.epifityczywieleroślinocharakterzegórskim(MichaLik
1974b).Większekompleksylasówocechachnaturalnychzachowałysięm.in.
wokolicachSokolichGór,ZłotegoPotoku,Smolenia,OjcowainaGarbieTen-
czyńskim—zregułynaobszarachwspółcześnieobjętychochronąprawną.Do
najmniejprzekształconychnależądrzewostanynaterenierezerwatu„Parkowe”,
gdziewyrębyzostaływstrzymaneprzezówczesnychwłaścicielijużw1907r.
(CELiński,Wika1978;Sokołowski1928;KuLEsza1934;HyLa1938).
Opróczodlesiania,donajbardziejwidocznychidrastycznychwskutkach
formantropopresjinaWyżynieKrakowsko-Częstochowskiejnależązmianysto-
sunkówwodnych.Znacznemuobniżeniuuległpoziomwódgruntowych,co
spowodowanezostałogłównieprzeprowadzanymimelioracjami,poboremwód
podziemnychdlacelówkomunalnychorazichodpompowywaniemwtrakcie
pracgórniczych,atakżemniejszymichzasilaniemprzezopady(KLEczkow-
ski1972b;MichaLik1979a;Górka1981;Nowak1993;Motykaiin.2006).
Pociągatozasobąnieodwracalnezmianysiedliskoweiradykalneprzekształce-
niaroślinności.Naogromnąskalęzanikajązbiorowiskauzależnioneodwyso-
kiegopoziomuwodonośnego,przedewszystkim:torfowiska,szuwary,mokre
iwilgotnełąkiorazlasyłęgoweiborybagienne.Botanicybijąnaalarm,sys-
tematyczniedokumentująckurczeniesięareałutegotypuzbiorowiskistraty
wzwiązanejznimiflorze.Donajbardziejspektakularnychprzykładównależy
osuszeniebardzocennegotorfowiskakołoWolbromia,zmeliorowaniekomplek-
sówłąkitorfowiskwdolinieRudawy(zwłaszczakołoZabierzowa)czyprzepro-
wadzeniepracodwadniającychwPuszczyDulowskiej(zaniktorfowiskibagien,
wyginięciedługoszakrólewskiegoOsmundaregalis)(MichaLik1974b,1976b,
1980;ZEmanEk1974;Wika1986).Szczególniewrażliwenaprzesuszeniesą
torfowiska.Nieodwracalnezmianywstrukturzetegotypufitocenozzachodzą
wciąguzaledwiekilkulat(przykładtorfowiskawGolczowicach—BaBczyń-
ska-SEndEkiin.1992).Melioracjeszerokostosowanowceluprzekształcenia
mokradełwużytkizielone.Takżeregulacjakorytrzekipotokówograniczyła
rozwójroślinnościszuwarowejorazwstrzymałaokresowewylewy,umożliwia-
20
jącprowadzeniegospodarkiłąkarskiej.Zanikaniewiększościareałówwcześniej
