Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
podobnychwypowiedziećsięinaczejndotychczas,lepiej.Trzeciazpostawwyra-
żasięwdążeniu,byjęzyktekstówkultury,którejużsą,przetłumaczyćadekwatnie
izpożytkiemnajęzyktekstówkultury,któremająpowstać.Wszystkietrzyujęcia,
wróżnychkontekstachwystępująwróżnymnatężeniu.Ichkonstelacjajednakde-
cydujeostosunkudanejgrupypodmiotówkomunikującychdostanuobecnego
orazperspektywrozwojowychwdanejsferze,wtymtakżewprzestrzenipolityki
językowejdanegopaństwa
12
.
Wypadazatemprzyznać,żeróżnorodnośćanalizowanychwpracymateriałów
stanowiłapoważnewyzwanieinterpretacyjne.Starającsięmusprostać,jakoogólne
dyrektywybadawczepotraktowanodwiesugestie.
Pierwszazawierasięwmyśli,studiujączjawiskaspozawłasnegokręgukultu-
rowego,poszukującichznaczeń,wypadanieograniczaćsiędotychelementów,które
lubimyczyzktórymiczujemypobratymstwo.Wtymduchuprzebiegałam.in.nie-
zwykleinteresującapolemikaAndrzejaWalickiegozIsaiahemBerlinem.Berlin,
wtokuswychbadańnadmyśląrosyjską,wielokrotniepodkreślał,żenieinteresuje
gorosyjskafilozofiareligijna,gdyżpozostajedlaniegozupełnieniezrozumiała,że
wzbudzawnimwręczawersję.Walickinatomiastpodkreślał,żejegopoglądywtej
kwestiibyłyodmienne.Chodziłomumianowicieoto,rosyjskąfilozofięreligijną
należybadaćniezależnieodstosunkudoniej,gdyżstanowiważkielementrosyj-
skiegopejzażukulturowo-intelektualnego.Wkonsekwencji,chcączrozumiećRosję,
niemożnarównieżtejmyśliignorować,lecztrzebażmudnieicierpliwiewnikać
wniesioneprzeznznaczenia.
ZgodniezdeklaracjąWalickiego,
StosunekBerlinadomyślicielireligijnychdowodziłniestety,żejegozdolnośćempatiibyła
wtymzakresieograniczona:samprzyznawałzresztą,żejestczłowiekiembeznadziejnie
świeckiminiemazrozumieniadlateologiimistycznejwstyluWłodzimierzaSołowjowa.Jazaś
cieszyłemsięoczywiściezodkrywaniaprzezRosjanspuściznySołowjowaorazolbrzymiego
bogactwarosyjskiegorenesansureligijno-flozofcznegopoczątkudwudziestegowieku.Sądzi-
łemjednak,żepowinnotemutowarzyszyćodkłamywanietradycjiintelektualnychpostępowej
inteligencjidziewiętnastegowieku,dogłębniezafałszowanychprzezhistoriografięradziecką.
CałkowiciezgadzamsięzBerlinem,żeponowneodczytanietychtradycjipozwoliłobyodkryć
wnichwartościimyśliżywe,wartepamięciipoważnejrefleksji13.
AutoremdyrektywydrugiejjestnatomiastBohdanCywiński.Odnoszącsiędo
słynnegodictumTiutczewa:nRosjirozumemniezrozumiesz”(nУмомРоссиюне
понятьł”),stwierdziłon,żeniechceiniemożesięznimzgodzić.
12
A.Fulińska,Naśladowanieitwórczość.Renesansoweteorieimitacji,emulacjiiprzekładu,Wrocław
2000,s.269in.
13
A.Walicki,Posłowie.IsaiahBerlinidziewiętnastowiecznimyślicielerosyjscy,w:I.Berlin,nRosyjscy
myśliciele”
,tłum.S.Kowalski,posłowieA.Walicki,Warszawa2003,s.351-352;zob.też:G.Przebinda,
Rosyjskieideeiwojska,w:tenże,nPiekłozwidokiemnaniebo”
,Kraków2004,s.135-142.
24
AdamMickiewiczUniversityPress©2021