Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
CzęśćIV.Miseswkwieciewieku
twierdzeniazawartepóźniejwKeynesowskiejOgólnejteoriizatrudnienia,
procentuipieniądza(1936)82.Jednakw1923rokuniemieckojęzycznieko-
nomiścizaczęlirewidowaćswojepoglądynatematbłogosławieństwinfla-
cjiipragnęliznowusłuchaćgłosówprzeciwnych.PodkonieclutegoMises
oddałdorecenzjimanuskryptDiegeldtheoretischeSeitedesStabilisierung-
sproblems[Problemstabilizacjizperspektywyteoriipieniądza]83.
Tytułmożewprowadzaćwbłąd.Wrzeczywistościartykułłączyłwyra-
finowanąanalizętego,codziśnazwalibyśmydynamikąkonkurencjiwa-
lutowej,zpierwszymzwięzłymprzedstawieniemprzezMisesapomysłów
wkwestiiprzygotowańdozastąpieniainflacyjnejwalutystandardemzłota.
ByłatojednaznajbardziejwpływowychpracMisesa,jakożebezpośrednio
izauważalnierzutowałaonanapolitykęgospodarcząRzeszyNiemieckiej.
NapoczątekMiseszauważył,żetrwałainflacjamusizkonieczności
doprowadzićdoupadkusystemupieniężnego:
WostatnichmiesiącachRzeszaNiemieckaobrazujezgrubsza,do
czegomusidojść,gdytylkoludzienabiorąprzekonania,żedeprecja-
cjapieniądzaniezatrzymasię.Jeśliludzienabywająniepotrzebne
im,aprzynajmniejzbędnewchwilizakuputowarytylkodlatego,
żeniechcątrzymaćbanknotów,oznaczato,iżzacząłsięprocespro-
wadzącydotego,żebanknotyteprzestanąbyćużywanejakopo-
wszechnieakceptowanyśrodekwymiany.TopoczątekDdemonety-
zacji”banknotów.Zkoniecznościpanicznycharaktertegoprocesu
jedyniegoprzyspiesza.Byćmożedasięuspokoićwzburzonemasy
raz,dwa,trzyczynawetczteryrazy.Niedasięjednakzatrzymać
tego,conieuniknione.Awtedyniemajużodwrotu.Kiedydepre-
cjacjaprzybierzetakgwałtownetempo,żesprzedawcyobawiająsię
ponieśćwielkiestraty,nawetjeślimożliwienajszybciejcośznowu
kupią,niemajuższansynauratowaniewaluty.[ł]To,żeniemiecka
82
L.AlbertHahn,VolkswirtschaftlicheTheoriedesBankkredits,Mohr,Tübingen
1920.Hahnostateczniezmieniłzdaniepodwpływemniemieckiejhiperinflacjioraz
krytyki,główniezestronyHayekaiinnychczłonkówszkołyaustriackiej(zob.trzecie
wydaniejegoksiążkiz1930roku).Jeszczepóźniejnapisałartykułporównującyjego
tezyz1920rokuzodpowiednimifragmentamiopublikowanejw1936rokuOgólnej
teoriizatrudnienia,procentuipieniądzaJohnaMaynardaKeynesa.Zob.L.Albert
Hahn,ContinentalEuropeanPre-Keynesianism,w:idem,TheEconomicsofIllusion,
SquierPublishing,NewYork1949.
83
ListDuncker&Humblot(wydawcyVerein)doMisesa,datowanyna26lutego
1923roku,ArchiwumMisesa,78:6.
