Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fot.1.3.PałacLubomirskich,dziśsiedzibaWydziałuPolitologiiUMCS,tojedenzsymboliświetnościLublina,sięgający
swąhistoriąXVIwieku.W1918rokutowtymbudynkuodbyłosiępierwszeposiedzenieTymczasowegoRząduLudowego
RepublikiPolskiejpowołanegownocyz6na7listopada1918roku,podprzywództwempremieraIgnacegoDaszyńskiego
Lublin,dlaktóregoodkońcaXIVwiekuhandelsta-
nowiłpodstawęsystemugospodarczego,bardzozyskał
nazjednoczeniupolsko-litewskim.Przedewszystkim
przestałbyćośrodkiemperyferyjnym,doświadczającym
zagrożeniamilitarnego,aczęstotakżezaniedbaniainwe-
stycyjnego.Przesunięciegranicypaństwowejuaktywniło
rozwójosadnictwaigospodarkitowarowo-pieniężnej
wregionie,dziękiczemunastąpiłwyraźnywzrosteko-
nomicznycałegoobszaru,przekładającysiętakżena
sukcesyLublinajakogłównegoośrodkagospodarczego
(Szczygieł1974).Ponadtosojuszpolsko-litewskiposze-
rzyłznaczniezasięghandlueuropejskiegoażpoDniepr
iDźwinę.Leżącynaprzecięciumiędzynarodowych
szlakówhandlowychLublinznalazłsięzatemwcentrum
potężnegorynkueuropejskiego.
OkresrecesjispołecznejigospodarczejLublina
PrężnyrozwójLublinatrwałażdoXVIIwieku.Zwykło
sięuważać,żeniekorzystnązmianęsytuacjigospodar-
czejLublinaprzyniosływojnyszwedzkie,aleosłabienie
pozycjimiastanastąpiłojużwcześniej,zasprawąinnych
czynnikówpolityczno-ekonomicznych.Niezwykle
znaczącymfaktemdlaLublinabyłoulokowaniestolicy
PolskiwWarszawie.Jużw1569roku,przypodpisywa-
niuaktuuniiPolskizLitwą,ustalono,żezjazdyszlachty
obydwunarodówzewzględówkomunikacyjnychbędą
sięodbywaływWarszawie.WypromowanieWarszawy
nacentrumpolityczneigospodarczepowodowałojednak
przesunięciedróghandlowychnapółnoc,zpominięciem
LubelszczyznyiLublina.Miastotraciłoprzywilejbycia
14
wcentrumzarównohandlu,jakiwielkiejpolityki.Fak-
temutrwalającymtenprocesokazałosięuaktywnienie
szlakówmorskichwzdłużMorzaBałtyckiegoiMorza
Północnego(Szczygieł1974).
NasytuacjęgospodarcząLublinawXVIIwiekunie-
korzystnywpływmiałateżdestabilizacjapolitycznacałej
Europy,któraprzekładałasiębezpośrednionatrudności
gospodarczewielupaństw,wtymtakżePolski.Wśród
niefortunnychzjawiskwymienićnależyprzedewszyst-
kimwojnętrzydziestoletnią(1618–1648),któraogarnęła
Mołdawię,Turcję,Czechy,ŚląskiNiemcy,niepokojena
UkrainieorazutratęprzezRosjędostępudoBałtyku(My-
śliński1997).Skutkiemtegobyłozmniejszeniezasięgu
wielkiegohandlueuropejskiegoiutratawielukontaktów
handlowych.Ucierpiałynatymprzedewszystkimtakie
ośrodkijakLublin,dlaktórychhandelbyłnajważniejszą
gałęziągospodarki.
NastępnymniekorzystnymdlaLublinaczynnikiem
byłwybuchpowstaniaChmielnickiego,którewynisz-
czyłoUkrainęiodebrałojejrolępartnerahandlowego.
ZajęcieLublinaprzezwojskarosyjskiew1655rokuoraz
najazdszwedzkiiwkroczeniewojskRakoczegow1656
i1657rokudopełniłydziełaupadkuLublina.Oprócz
zniszczeńwynikającychzdziałańmilitarnych,miasto
doświadczałonieustannychprzemarszówwojsk.Przez
szereglatponosiłociężarrekwizycjiikontrybucji,wefek-
cieczegopopadłowbiedęiwyludniłosię.Zniszczona
zostałazabudowamiejska,naprawywymagałykluczowe
obiekty,takiejakratusz,bramyimuryobronne(My-
śliński1967).W1673rokuzdemontowanourządzenia
wodociągu,zewzględunabrakmożliwościichnaprawy
