Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
Obrazczasopiśmiennictwapolskiego
naLitwieepokiporozbiorowej.
Warunkirozwoju
WedługJanaKucharzewskiegonprasadlapomyślnegorozwojupotrzebuje
sprzyjającychwarunkówpolitycznych,oświatowych,ekonomicznych”
32.Otóż
wydajesię,potrzecimrozbiorzeRzeczypospolitejObojgaNarodów,kiedy
Litwaznalazłasięnpodwładzącarów”,towłaśnieodzmieniającychsięuwa-
runkowańpolitycznychzależałochybanajwięcej
33.
NainteresującynastutajokresukazywaniasięnDziennikaWileńskiego”
przypadają,jakwiadomo,latapanowaniacaraAleksandraIijegobrataMikoła-
jaI.Pierwszyznichwstąpiłnarosyjskitronwroku1801izasiadałnanimprzez
kolejne24lata.Początkowo,podobniejakjegoojciec,kokietowałPolakówlibe-
ralnąpolityką,cosprawiało,postrzeganogojakowładcęniezwyklezatroska-
negoolosyswoichnowychpoddanychiwspaniałomyślnegodobroczyńcę.
Najwymowniejszymtegodowodembyłykażdorazoweentuzjastyczneprzyjęcia
ImperatoranaLitwie,zktórychszczegółowerelacjeodnaleźćmożnawówcze-
snejprasie.Dlaprzykładuprzywołajmyfragmentyartykułuzamieszczonego
nałamachnGazetyKrakowskiej”donoszącegoowizycieAleksandrawWil-
niewczerwcu1802r.:
ImperatorJmć,odwiedzającwielegubernipaństwaswojego,raczyłnasuszczęśliwićprzyby-
ciemdawnopożądanym.Dniajeszcze5.niezliczoneobywatelówtłumynaPohulankęwyszły
naspotkaniejego.Monarchaprzyjechałnazajutrzogodzinie10zwieczora.Najpierwsizbli-
32J.Kucharzewski,CzasopiśmiennictwopolskiewiekuXIX…,s.3.
33Oznaczeniuuwarunkowańpolitycznychdlarozwojuczasopiśmiennictwapisałaswego
czasuMieczysławaRomankówna-autorkamonografiipoświęconejnPszczółceKrakowskiej”:
nNieulegawątpliwościfaktzwiązaniarozwojuczasopiśmiennictwazepoką,wśródktórej
onowyrasta.Uzależnienietojestwyraźnenietylkowzakresieprądówumysłowych,literackich,
filozoficznych,aleiwobrębiezmieniającejsiękoniunkturypolitycznej,którakształtujeoblicze
czasopism[ś].Dlategomalowidłopolitycznechociażbywramachpopularnychwiadomości
historycznych-tokoniecznetłodlauchwyceniakonturów,dlazrozumieniaistotykażdegolite-
rackiegowysiłkunapoluczasopiśmiennictwa”(M.Romankówna,„PszczółkaKrakowska”
(1819-1822),Kraków1939,s.3-4).
15