Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PowróteurazjatyzmudoRosji1
WspółczesnaRosja,mimoiżjejrozmiaryniesięgajątakodległychgeograficznie
zakątkówjakprzedrewolucją1917rokuichoćjestnieporównywalniemniejszaniż
ZwiązekSocjalistycznychRepublikRadzieckich,któregobyłaczęścią,wciążjednak
rozciągasięnanieogarnionychwyobraźniąprzestrzeniachkontynentu-Eurazji.
Tengeograficznyczynnik,októrymwspominałwXIXstuleciuPiotrCzaadajew,
zostałdostrzeżony,apóźniejwykorzystanyprzezojcówzałożycieliruchueurazja-
tyckiegowokresie,kiedywsowieckiejRosjiwygasałajużwojnadomowa,anowy
systempolitycznyzaczynałnabieraćpełnikształtów.Emigracyjnyeurazjatyzm2
czerpałswepoczątkiwkręguludzinauki,którzynieodnaleźliwsobierewolucyjne-
gozapału,niegodzącsięnabolszewickiplandlaRosji,aletakże,comożenajważ-
niejsze,arzadkopodkreślane,niepogodzilisięzwielkąprzegranąRosjiwIwojnie
światowej-skądbowiembrałybysiętakmocnoosadzonewtwórczościeurazjatów
akcentyantyeuropejskie?FrancuskabadaczkaeurazjatyzmuMarleneLaruellesłusz-
niepodkreśla,jaksięwydaje,niezwykleważnedlahistoriiipóźniejszejpercepcji
ruchudojmująceuczuciepowojennegoupokorzenia,jakieogarnęłomłodych,zdol-
nycheurazjatyckichintelektualistów3.
TrudnozatemniechętneEuropienastrojetłumaczyćwyłącznienegacjąideire-
wolucji,którawdużejmierze,oczywiście,wzorowałasięnazachodniejfilozofii.To
pewienparadoks,żebędącwłaściwienaZachodzieijednocześnieczerpiączjego
dóbrdoczesnych,międzywojennineuropejscy”eurazjacizwracalisięjednocześnie
przeciwkoniemu,atakżeprzeciwkobolszewickiejRosji.Natenczynnikzwraca
uwagęAnatolijUtkin,podkreślając,żetotragediawojnyznEuropą”ipóźniejkrwa-
1Rosyjskieurazjatyzmpowstałwśrodowiskuemigracyjnym,niebyłnurtemrodzimym.Tytuł
tennawiązujebezpośredniodojednegoztekstówGrzegorzaPrzebindypt.PowrótflozofidoRosji
(1989-1992),opublikowanegopierwotniewpiśmienZnak”
,1994,R.XLVI,nr1(464).Tekstznalazłsię
takżewzbiorzeesejówtegoautorawydanychpodwspólnymtytułemMiędzyMoskwąaRzymem.Myśl
religijnawRosjiXIXiXXwieku,Universitas,Kraków2003.Niestety,wpublikacjiksiążkowejbrakuje
niezwyklecennegobibliograficznegoaneksu,któryzperspektywypiszącegotesłowaokazałsięinte-
gralnączęściątegoniezwykleważnegoszkicuPrzebindy.
2PrzychylamsiędostanowiskaIwonyMassakidotyczącegofunkcjonującejwpolskiejliteraturze
przedmiotuzróżnicowanejnomenklaturystosowanejdoopisaniategoruchu(eurazjanizm,euroazja-
nizm,eurazjatyzm,eurazizm).Badaczkabardzorzeczowoiwyczerpującowyjaśniaswójpoglądnaten
tematwewstępiedoswejinteresującejrozprawypt.Eurazjatyzm.Zdziejówrosyjskiegomisjonizmu,
FNP
,Wrocław2001(s.6-8).Wdążeniudouporządkowaniategozagadnieniawniniejszejrozprawie
założeniemetodologiczneI.Massakiodnośniedoterminueurazjatyzmzostajewcałościpodtrzymane.
3М.Ларюэль,Идеологиярусскогоевразийстваилимыслиовеличииимперии,пер.T.Григо-
рьева,ИздательствоnНаталис”
,Москва2004,s.33.
