Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
CzęśćI.Legitymizacjawładzyisystemupolitycznego–aspektyteoretyczne
Oznaczaempirycznyfaktuznaniawładzyjakiegośpaństwaprzezinnerządy.
Jesttostwierdzeniestanufaktycznego,kiedywwynikuróżnychzdarzeń
jakaśwładzaopanowałaokreśloneterytoriumizostałauznanaprzezinne
państwa/społecznośćmiędzynarodową.Wtymznaczeniuprawomocność
używasięwstosunkachmiędzynarodowychnaoznaczeniewymienionego
faktusocjopolitycznegooraz–cozatymnajczęściejidzie–macharakter
orzeczeniajurydycznego.Zatemwładzajesttupostrzeganajakosiła(pote-
stas).Sytuacjatakajeststanemfaktycznymiprawnym,niezawszesprawie-
dliwym.HPrawowitość”natomiasttoprzekonanieotym,żedanawładza
powinnabyćwładzą.Postrzeganajestwięcjakoautorytet(auctoritas).Sys-
temtakiuznawanyjestzaHsprawiedliwy”,Hpożądany”,Hdobry”,awładza
możebyć(alboniebyć)prawowitawodczuciurządzonychzbardzoróżnych
powodów.
Ważnepytanie,którenależyzadać,tokwestiazakresu,czylidenotacji
pojęciaHlegitymizacja”.Ojakąprawowitośćchodzi?Czydotyczytotylko
władzywsensiedosłownym?Ajeślitak,tojakrozumianej:elityrządzącej,
szerzejcałejelitypolitycznej,czymożesystemusprawowaniawładzy?Ter-
mintenuwikłanyjestwszeregdylematównaturyteoretycznej.Jeślimówimy
olegitymizacjiwładzytomożnamiećnamyśliurząd/stanowiskolubosoby.
Odnoszącsiędolegitymizacjisystemuwartozastanowićsię,czychodziotyp
ładupolitycznego,czyjegofunkcjonowanie(amożeojednoidrugie).System
politycznytozjednejstronywartości,azdrugiejprocedury.Cojestważniej-
sze?
Przywoływanaczęstokoncepcjalegitymizacjizaproponowanaprzez
M.Weberamawdużejmierzecharakternieokreślony,nacozwracałuwagę
WłodzimierzWesołowski(1988,s.33).
Biorąctowszystkopoduwagę,wydajesięzasadneprzyjęcieszerokiejkon-
cepcjipostrzeganiakwestiilegitymizacji.Niechodzitylkoolegitymizację
władzypaństwowej.WspomnianywcześniejD.Eastonwyróżniałtrzywymiary
legitymizacji:ideologiczny,strukturalnyipersonalny(Easton,1965,s.287).
Tostanowczowykraczapozaprosteuznaniewładzyzaprawowitą.Wymiar
ideologicznydotyczywartościizasad,którestanowiąpodstawęładupolitycz-
nego.Niechodziwtymzakresieinatympoziomietylkoouznaniewładzy
zaprawowitą.Wtymwymiarze,albo–jakmożnabytobyłolepiejokreślić
–płaszczyźnielegitymizacji,chodzioidentyfikacjęobywatelizsystememwar-
tości,któryzostałustanowionyjakoobowiązującywdanymsystemiepoli-
tycznym.Poziomstrukturalnynatomiasttokwestiaakceptacjiregułinorm
proceduralnychobowiązującychwdanymsystemiepolitycznym.Potocznie
możnabyłobytonazwaćuznaniemprzepisówprawnychregulującychsferę
życiapolitycznegozazasadneiwarteprzestrzegania.Kolejnyaspektlegitymi-
