Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
21
charakterystycznegodlahistoriiNiemiecnazistowskich.Podobniejakmato
miejscewtwórczościTuymansa,Jakubowiczwyjawiaukrywanąpodpozora-
miniewinnegofunkcjonowaniawewspółczesnościdwuznacznośćbanalnych
przedmiotów,słów,obrazówimiejscskażonychichwykorzystaniemwzbrod-
niZagłady.Artystachceskupićnasząuwagęiwrażliwośćnaznaczeniusłowa
ijęzyka,którymnauczonosięwyrażaćopiswydarzeń-zdawałosię-niemoż-
liwychdowyrażeniaorazdoopisania.Wdrugimesejupoświęconymvideo-
-instalacjiJakubowicza(projekcjahebrajskiegonapisuבריכתשחיה,dwafilmy
video,pocztówka)-Synagogue/SwimmingPool/hebr.בריכתשחיה[Dberechat
sechija”]-wsparłszyswąanalizępracypoznańskiegoartystybadaniamiso-
cjologicznymiihistorycznymi24,przedstawiamjąjakoskupiającąuwagęod-
biorcynaDpamięcimiejsca”ipamięciobecnychmieszkańców-użytkowników
pływalni-sprofanowanejprzezNiemcówdawnejpoznańskiejsynagogi.Arty-
sta4kwietnia2003roku,wsześćdziesiątąrocznicędokonanejprzezhitlerow-
cówdestrukcjiiprzebudowydawnejsynagogiwPoznaniu,przeprowadziłak-
cjępolegającąnaprojekcjinafasadębudynkuhebrajskiegonapisuבריכתשחיה,
oznaczającegoDpływalnię”
.Jakubowiczwtejpracyposzukujeśladówpamięci
orazhistoriiipierwotnejfunkcjibudowli.Filmvideo,stanowiącyjedenzele-
mentówskładającychsięnacałośćpracyPływalnia,ukazujewspółczesnewnę-
trzedawnejsynagogi.Artysta,wchodzączkamerądośrodka,tropiirejestru-
jemiejscaiślady,któremogłybyDopowiedzieć”przeszłość,filmujeurządzenia
pływalniwsposóbsugerującyskojarzeniaztragediąobozówkoncentracyjnych.
PracaJakubowiczaporuszaistotnyproblemprocesuprzetwarzaniawnaszejpa-
mięciobrazówiwydarzeń,któreniebyłynaszymbezpośrednimudziałem.Ich
Daktywność”przenikadonaszejpamięciprzezobrazyzapośredniczone,przez
wiedzęiwyobraźnię,gdzieprawdasplatasięzfikcją.Jakubowicznietyleoca-
lapamięćprzeszłości,cotropijejnikłeślady,chcepoznaćDznaczenieśladów
Zagładywnaszymzbiorowymimaginarium”
,konkludujeIzabelaKowalczyk
wswejanalizieinstalacjipoznańskiegoartysty25.
24Por.m.in.P.Nora,BetweenMemoryandHistory:LesLieuxdeMémoire,przekł.
zfrancuskiegoM.Roudebush,DRepresentation”1989,vol.26,s.8-9;Z.Ostrow-
ska-Kębłowska,ArchitekturaibudownictwowPoznaniuwlatach1790-1880,PWN,
Warszawa-Poznań1982;E.Bergman,NurtmauretańskiwarchitekturzesynagogEuropy
Środkowo-WschodniejwXIXwiekuinapoczątkuXX,Neriton,Warszawa2004;M.Hal-
bwachs,OnCollectivememory,ChicagoUniversityPress,Chicago-London1992;
J.Assmann,DaskulturelleGedächtnis.Schrift,Erinnerung,politischeIdentitätinfrühen
Hochkulturen,C.H.Beck,München1992;M.Saryusz-Wolska,Odmiastadomuzeum
sztuki,[w:]MuzeumsztukiodLuwrudoBilbao,red.M.Popczyk,MuzeumŚląskie
wKatowicach,Katowice2006.
25I.Kowalczyk,Podróżdoprzeszłości.Interpretacjanajnowszejhistoriiwpolskiej
sztucekrytycznej,Academica.WydawnictwoSWPS,Warszawa2010,s.237.
