Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Wprowadzenie
obrazowania,fenomenowitrwałościmalarstwawhistoriikultury.Wobrazach
zlatosiemdziesiątychLipeckazajmujesięznaczeniemznakujakoarchetypicz-
negosymbolubędącegowehikułemiopiekunem,stróżempamięci,znakujako
kategoriiwywołującejnapięciemiędzyczłowiekiemajegoprzeszłością.
Kolejnyfragmentksiążki,odnoszącysiętakżedotwórczościZofiiLipec-
kiej,możemyrozpatrywaćwrelacjizesztukąMarkaChlandy,LucaTuymansa
iRafałaJakubowicza-artystówkonfrontującychswąmyślidziełozpamięcią
oZagładzie.Taprzestrzeńichsztukipostrzeganajestzperspektywypokole-
niaurodzonegopowojnie,doprawdyoZagładziedocierającegoprzezpamięć
świadków,dokumentyhistoryczne,fotografieczypamięćmiejsca.Lipecka,sy-
tuującswątwórczośćnaprzeciwiwobecprzeszłościiteraźniejszości,wzało-
żeniuswegoprojektu-rozciągniętegonalata-odwołujesiędopamięciZa-
głady,jakaistniejewnaspoprzezutrwaloneformyznakuiobrazu(Projekt
Treblinka…).Pozostajetukonsekwentnawzględemswychnajwcześniejszych
dociekańartystycznych,gdyeksplorowałaprehistorięźródłaitrwałościznaku
wkulturze,znakurozumianegojakopierwszyobraz.Artystka,mówiącohisto-
riimiejscawsposóbszczególnynaznaczonegośmierciąeuropejskichŻydów
wczasieIIwojnyświatowej,fotografującichdrogędoobozuzagłady,wfazie
końcowejdzieła,odtwarzającwobraziepejzażotaczającyobóztak,jakwyglą-
daonobecnie,zmocąpodkreślasiłęwartościmalarstwa,sztukisamej,starasię
ochronićjejpierwotną,takżeetycznąiestetycznąwartość.Pamięć,októrej
mówiLipecka,wykraczapozagranicehistoriijakonauki,stanowionaszejtoż-
samościiwarunkujemożliwośćnawiązaniadialoguznajbardziejDrujnującym
doświadczeniem,wktórymto,coniemożliwe-byprzywołaćsłowaGiorgia
Agambena-zaistniało”23.Artystka,podejmującproblempamięciZagłady,mo-
cującsięzteraźniejszością,podejmujesięzarazemobronysztukipoZagładzie,
wskazujenamalarstwopejzażowe-motywnajbardziejtradycyjny,najmocniej
osadzonywhistoriimalarstwaeuropejskiego.Odnoszącsiędoproblemurepre-
zentacjiZagłady,wskazujenakoniecznośćistnieniasztuki,jejtrwałość,ista-
rasięznaleźć-nieburząciniedeprecjonującgranickanonówtematycznych
sztukwizualnych-środkiwyrazunajodpowiedniejszedlategotematu.
WkolejnychdwóchrozdziałachprzedstawiamtwórczośćRafałaJakubo-
wicza(ur.1974),którejanalizaopartazostałanapodstawiewybranychrealiza-
cjitegoartysty,powstałychwlatach2002i2003.Pierwszyfragment-Prawda
jestwpamięcialbosłowaklucze-dotyczymanipulacjijęzykiem,jakimposłu-
giwanosięwTrzeciejRzeszyitrwałościznaków,któreprzetrwaływświado-
mości,czymożepodświadomościkolejnychpokoleń.Jakubowiczwreali-
zacjiz2002roku,zatytułowanejSeuchensperrgebiet,mówioskażeniujęzyka
23G.Agamben,CozostajezAuschwitz.Archiwumiświadek(homosacerIII),
przekł.S.Królak,WydawnictwoSic!,Warszawa2008,s.149.
