Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
jużniepowrócęiostatnim-będącymosobistymwyznaniemautora-Dziśsą
mojeurodziny(premierapośmiertnaodbyłasięwTuluziew1991roku)uczynił
zeswejsztukimediumpamięci,wspomnień,lęków,uczućidoznań.Wojnawy-
pełniałapamięćKantora,adoświadczeniaXXwiekuwywarłyszczególnepięt-
nonajegopojmowaniuświataisztuki.PrzeżyciazwiązanezIIwojnąświatową,
zZagładąwtwórczościKantoraznajdująswójwyjątkowywyraz,częstodale-
kiodmetaforyzacji.Zapispamięciwydarzeń,którenieodwracalniezburzyły
świat,wktórymsięwychował,iktórychbyłświadkiem,znajdowałswojeodbi-
ciewnawiedzającychgosnach,wprzeżyciachopowiedzianychprzeznajbliż-
szychprzyjaciół,wpamięciocalonych.TeatrŚmiercijestteatrempamięci,to
dlaniej,dlajejbezdomności-wedlesłówKantora-powielulatachposzuki-
wańznalazłmiejsce,tymmiejscembyłTeatrŚmierci.
RozdziałpoświęconytwórczościMosheKupfermna,polsko-izraelskiego
artysty,urodzonegow1926rokuwJarosławiu,zmarłegowIzraeluw2003roku,
dotyczyszczególnejwjegodorobkuseriiośmiuobrazówzatytułowanejTeRif
inTime.Twórca,któryprzeżyłZagładę,którydeklarowałswąniechęćdosztuki
odnoszącejsiędoHolocaustu,wramachcyklupozornieabstrakcyjnychpłó-
cienpodjąłtematgłębokoosadzonywtradycjimistykiżydowskiej,ogłasza-
jąctymsamymwłasneustawicznemyślenieiból,nieznajdującydotądwyrazu
wjegodziele.CyklobrazówRifinTimepowstałczterylataprzedśmierciąarty-
sty,jakotestamentimodlitwazazmarłych,ajednocześniejakowyrazpamięci,
powrotudozakorzenionejwtradycjireligiiimitówprzodków.
Esejzawartywpiątymrozdziale,omawiającydziełoChristianaBol-
tanskiego,zatytułowanyjestChristianBoltanski:„auto-biografa”-pamięć/
śmierć/życie.Francuskiartysta,dobrzeznanywPolsce,gdziekilkakrotnie
prezentowałswepraceirealizacjeparateatralne,mówiącoswejsztuce-od-
noszącejsiędopamięci-podkreślaznaczenieposzukiwaniasiebie,jakiejś
utraconejczęści,która,jakmówi,istniejewDczeluściachjegopamięci”
.Sztu-
kaBoltanskiegotoustawicznemierzeniesięztraumąprzeszłości,pamię-
ciąZagłady,historiąjegożydowskiejrodziny.Jegoświat,podobniejakma
tomiejscewświecieTadeuszaKantora,artysty,którybyłdlańpierwszym
iniedoścignionymmistrzem,zdajesięowładniętyczasemminionymiśmier-
cią,nierealnypoprzezwszechobecnytustantęsknotyimelancholii.Dzie-
łaBoltanskiegoomawianewtymfragmencieksiążki,tworzoneodlat70.
powspółczesność,odnosząsiędotychaspektówludzkiejegzystencji,któ-
rezwiązanesązdzieciństwemartysty,jegobiografią,pamięciąpojmowaną
jakogłównymotorżycia,warunkującąistnieniewkonkretnymstanie,do-
świadczonąiprzeżytą.Urodzonyw1944rokufrancuskiartystaczaswoj-
nyiZagładypoznałnajpierwprzezhistorierodzinne,fotografie,dokumenty,
opowieści,podróże,znajomośćzTadeuszemKantorem,archiwawParyżu,
Warszawie,Berlinie.
