Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI-Parafianawiadzkaporeformacji
47
utworzonokonsystorz84pomezański,któryw1751r.połączyłsięzsambijskim.
Dopomocybiskupomzostaliwdiecezjachpowołaniarchidiakoni,którzybyliich
przedstawicielamiwdiecezji.Już26.01.1529r.proboszczMichałMeurerzKętrzyna
wizytowałwzastępstwiebiskupaparafiewstarostwieszestneńskim,ryńskim,ełckim,
straduńskim,leckim,węgorzewskiminordenborskim85.
Ztegowynika,żeiparafiaNawiadywpierwszychlatachreformacjibyławizyto-
wanaprzezks.MichałaMeurera.Wprotokolepowizytacyjnymks.Meurerzanoto-
wał,żeparafiaposiadała:1posrebrzanykielich,2posrebrzanekrzyże,1srebrne
naczyniedlachorych,1damasceńskiornat,1czarnyornat,1czerwonyornati6cyno-
wychlichtarzy.Dotegododałwprotokolewizytacyjnym,żeniewszystkienaczynia
orazszatyliturgiczneznajdowałysięwposiadaniuparafii.Kilkacennychrzeczybyło
własnościąparafian.Najprawdopodobniejznajdowałysięunichodczasówprzejścia
kościołanaprotestantyzm.Itakbyłyto:1perłowyróżaniec-przechowywałBerdyń-
ski;1kielich-znajdowałsięuMelchioraPetscha;dzwonki-miałGablentz;3ornaty
-znajdowałysięurolnikówGablentzaiCurona.
Wdalszejczęściprotokołuwizytatorubolewał,żetecenneklejnotykościelne,nie
znajdująsięwkościeleparafialnym,alewdomachprywatnych86.Wizytacjaparafii
byłazapewnepodyktowanatrudnościami,jakienapotykałKościółewangelickiwPru-
sachzwprowadzaniemnowegowyznania.Adziałosiętochoćbyzpowoduoddale-
niakrajuodgłównychośrodkówruchureformacyjnegoimałymnapływemstamtąd
piśmiennictwareligijnego,atakżezewzględunasporąliczbęnie-Niemcówzamiesz-
kującychteziemie87.
Przezpierwszestolatporeformacji,parafianawiadzka,jakwieleinnych,pielęgno-
waładawnekatolickietradycje.Pierwszymewangelickimproboszczembyłks.Piotr
Przedziecki,któryprzybyłdoNawiadzPolski.Wczasiewprowadzanianowegowy-
znaniawieluduchownychodmówiłoprzejścianaprotestantyzmiopuszczałoMazury,
chroniącsięprzedprześladowaniamiwdiecezjiwarmińskiejlubchełmińskiej.Pewnie
uczyniłtakiproboszczzNawiad,opuszczającparafię.Ażebyuzupełnićwakat,urząd
parafialnyobjąłw1527r.88przybyłyzPolskiks.Przedziecki89.Następcamibyliks.Jan
Peniliiks.PiotrPogorzelski(do1553r.)90.
84Naczelnawładzaadministracyjnaiorganwykonawczysynodu(organusprawującego
zwierzchniąwładzęustawodawcząwKościeleewangelickim),złożonyzprezesaisześciuradców(po
trzechduchownychiświeckich).Wzakresjegodziałalnościwchodziłysprawydotyczącezarządzania
Kościołem,zatwierdzaniaproboszczów,nadzórnadmajątkiem,przygotowanieustawdosynodu.
85M.Toeppen,Historia,s.201.
86nDerKreisSensburg”1960,s.189.
87Tamże,s.201.
88TrudnojestpodaćdokładnąkolejnośćduchownychpracującychwNawiadachpo1525r.
WspisieduchownychewangelickichsporządzonymprzezFriedwaldaMoelleraodnajdujemyinną
kolejność.PierwszymduchownymbyłPeniliJohann,kolejnymPiotrPrzedziecki,PiotrPogorzelski
iPiotrNowogrod-F.Moeller,AltpreußischesevangelischesPfarrerbuchvonderReformationbis
zurVertreibungimJahre1945,Band1,Hamburg1968,s.18-19.
89W.Chojnacki,SzkicezdziejówpolskiejkulturynaMazurachiWarmii,Olsztyn1983,s.45.
90nDerKreisSensburg”1960,s.189.
