Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Parafianawiadzkaporeformacji
10Reformacja–1525r0
WystąpienieMarcinaLutrawWittenberdzew1517r.spotkałosięzdużympopar-
ciemmieszkańcówNiemiec.Noweideeszybkozyskałyzwolennikówwposzczegól-
nychkrajachniemieckichorazwkrajachskandynawskich.W1518r.dotarłydo
GdańskaiWrocławia,aniecopóźniejdoPrusKrólewskich.WielkiMistrzzakonuKrzy-
żackiegokorespondowałlistowniezMarcinemLutrem.W1521r.zamierzałprosićgo
opomocwprzeprowadzeniureformyzakonu.Dwalatapóźniej,w1523r.zostałopu-
blikowanyotwartylistMarcinaLutradoczłonkówZakonuKrzyżackiego.Wliście,
Luterzachęcałdoporzuceniaregułyzakonnejirezygnacjizcelibatu.Wlistopadzie
tegosamegorokuAlbrechtspotkałsięzLutremwWittenberdze,gdziewobecności
FilipaMelanchtonaiPawłaSperatusaWielkiMistrzbyłnamawianydoporzuceniairoz-
wiązaniazakonuorazzamienieniapaństwazakonnegowświeckieksięstwo79.
Apogeumreformacjiprzypadanalata1523-1525.W1525r.nastąpiłasekularyza-
cjaZakonuKrzyżackiegowPrusach.WKrakowie8.04.1525r.zostałpodpisanytraktat
międzyPolskąaZakonemKrzyżackim,zaśdwadnipóźniej,tojest10.04.1525r.,na
rynkukrakowskim,AlbrechtHohenzollernzłożyłswojemuwujowi,akrólowipol-
skiemu,ZygmuntowiStaremu-hołd.SekularyzacjaPrusstałasiębrzemiennym
wskutkifaktem.WielkimistrzzakonnystałsięświeckimwładcąPrusKsiążęcych
ilennikiemPolski.PodległeodpoczątkuZakonowidwieczęściterytoriumdiecezji
warmińskiejKościółkatolickiutracił.
KsiążęAlbrechtnapoczątkuswoichrządówjakowładcaświeckiwPrusachogło-
sił6.07.1525r.mandatreformacyjny.Nakazywałwnimgłosićnczyste”słowoBoże,
cooznaczałogłoszenieEwangeliizgodniezwykładniąM.Lutra.Realizowałasiępóź-
niejobowiązującawEuropiezasada:cuiusregio,eiusreligio,tymbardziej,żenowe
wyznaniezdobyłowPrusachzwolennikównakilkalatprzedogłoszeniemmandatu
reformacyjnego.Biskupisambijskiipomezańskiżarliwiewspieralidziełoreformacji
Kościoła,tłumiłjązaśwarmińskibiskupMaurycyFerber(1523-1537).
Zadbanotakżeotychwiernych,którzynieznalijęzykaniemieckiego,ważnąfunk-
cjępełniłtłumacz.Takjakiwpoprzednimokresie,takiwdobiereformacji,zachowa-
noichdopomocy.Ichutrzymaniebyłopokrywanezeskładanychofiar.Możnarzec,
79S.Achremczyk,HistoriaWarmiiiMazur,Olsztyn1997,s.107.
