Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII-Nawiadywlatach1397-1525
39
parafiazostałaerygowananiebawemponadaniuaktulokacyjnegoNawiadw1397r.71
Kościółparafialnydoczasówreformacji(1525r.)przynależałdoarchiprezbiteratu
(dekanatu)wBiskupcu,diecezjiwarmińskiej72.UposażenieparafiiwNawiadach
wynosiło6włók73ziemii2łasztyzboża74.Pierwszawybudowanaświątyniamiała
wieżęikamiennąpodmurówkę,apozostałaczęśćkościołanajprawdopodobniejbyła
drewniana75.Obokkościoławybudowanodośćdużydom,wktórymzorganizowano
mieszkaniedlaksiędza,szpital,małąszkołęorazprzytułekdlastarców76.
Zczasówprzedreformacyjnychnieznamyżadnegonazwiskaczyimieniaprobosz-
cza,pracującegowNawiadach,takżeniewiemy,iluichbyło.Wiemyjedynietyle,że
ostatniproboszczkatolickiopuściłparafięw1526/27r.,niechcącprzyjąćnowego
wyznania.Udałsięalbododiecezjichełmińskiej,albonaWarmię,któradawała
schronienieduchownymzPrusKsiążęcych.Kościółprzezprawierokstałpusty,
pozbawionystałejopiekiduszpasterskiejzestronyjakiegokolwiekduchownego.Do-
pierow1528r.pojawiłsięduchownywNawiadach,alejużgłoszącynowewyznanie,
zgodneznaukąMarcinaLutra.
Wieśpołożonajestnaniewielkimwzniesieniu.Odpółnocyiodpołudnialądłagod-
nieopada.Kościół,okolonyobronnymmurem,widocznyjestzkażdejstronyzodleg-
łościkilkukilometrów,jegopatronkąorazpatronkącałejparafiibyłaśw.Barbara,być
możedlatego,żewtymczasiesporowojskamaszerowałoprzezmiejscowość,aśw.
Barbarabyłapatronkąwojeniwojska.Byćmoże,byłotomiejscepostojuwieluod-
działówwojskowych,któreprzezwstawiennictwośw.BarbarywypraszałyuBogadla
siebiewielełask.
WXVw.wielewarmińskichrozporządzeńkościelnychodnosiłosiędorodowitych
Prusów,takżemieszkańcówparafiinawiadzkiej.Wstatutachsynodalnych,wydanych
zaczasówbiskupawarmińskiegoHeinrichaIIISauerbauma(1373-1401)zarządzo-
no,abyPrusowieiinninowonawróceni,jakwszyscychrześcijanie,uczęszczali
dokościoła.Niewystarczyło,byzkażdejwsiprzychodziłopodwóchprzedstawi-
cielinaniedzielnąEucharystię.Zobowiązanoich,kiedyniebędzieprzeszkód,by
wkażdąniedzielęiświętoprzybywaćnanabożeństwa.Jeśliniebędąuczestniczyć
wnabożeństwachbezważnegopowodu,mielizapłacićkaręwwysokości1szeląga.
Proboszczomnakazano,bywniedzieleiświętawkościołachpowoliwprowadzać
iwyraźniedeklamowaćwjęzykupruskimOjczenasz,PozdrowienieAnielskie
71A.Harnoch,ChronikundstatistikderevangelischenKirchenindenProvinzenOst-und
Westpreußen,Neidenburg1890,s.346;por.P.Glaß,VonderfünfhundertjährigenGeschichteder
KirchengemeindeAweyden,nDerKreisSensburg”1960,s.188.
72A.Boetticher,DieBau-undKunstdenkmälerderProvinzOstpreußen,HeftVI,Masuren,
Königsberg1896,s.23;por.A.Kopiczko,Ustrójiorganizacjadiecezjiwarmińskiejwlatach1525-1772,
Olsztyn1993,s.140.
731włóka=16,90ha(starochełmińska);1morga=0,56ha;G.Glaß,UnsereHeimatzurdes
GeutschenOrdens,nDerKreisSensburg”1960,s.71.
74M.Toeppen,Historia,s.162.
75A.Bötticher,DieBau-undKunstdenkmälerderProvinzOstpreußen,nMasovia”1896,Heft2,s.48.
76APN,AweydenGründung,s.3.
