Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
40Sołtys
CzęśćI-Okrespogańskiipoczątkichrześcijaństwa
Stanowiskosołtysabyłoznaczniebardziejszanowanewdawnychwiekachniżwspół-
cześnie.Zwykleonpełniłfunkcjęzasadźcykażdejwsiimiasta.Nawyznaczonymtere-
nieorganizowałosadęodpodstaw.Sprowadzałkolonistów,wspólnieznimikarczował
lasyidbałoprawidłowypodziałmiędzynimiziemi,atakżedozorowałgranicewsi.
Dojegopowinnościnależałotakżereprezentowanieinteresówpanazwierzchniego,
wprzypadkuNawiadkomturawBałdze,apóźniejprokuratorawSzestnie.Sołtysściągał
daninyorazzajmowałsięsądownictwemwiejskim,którewedługdzisiejszychpojęć
spełniałorolęwładzypolicyjnej.Zaswojąsłużbęnarzeczpanazwierzchniegootrzy-
mywałnawłasnośćdziedzicznąpoczątkowowolnąodczynszualbozsymbolicznym
czynszemdziesiątączęśćziemiprzeznaczonejdlacałejwsi.Wdowódwdzięczności
zasłużbępandodawałczęstomujednąlubdwiewłókigruntówornych,łąkalbolasów.
WakcielokacyjnymNawiadniemawzmiankiosołtysie,alenależyprzypuszczać,że
takjakiwewszystkichsąsiednichmiejscowościach,sołtysipełnilifunkcjezasadźcy,
takbyłoiwNawiadach,odnosiłosiętorównieżdowynagrodzenia.
Zbiegiemczasu,sołtysibylizmuszanidowieluprac,częstobardzozbliżonych
doszarwarku,jakiciążyłnabogatszychchłopach.Pozatymsołtysitakżebraliudział
wnagoncepodczasorganizowanychprzezpanapolowań,przewozilirybyzłowione
wjeziorachimiódzbarcileśnychdosiedzibkomornictwlubinnychwyznaczonych
punktów.Domłynówdominalnychzwozilikamienie,zarównopolne,jakiteprzysto-
sowanedomielenia.Wsumiebyłytoposługidośćuciążliwe,ichlistanigdyniebyła
dośćdokładnieustalona,najczęściejzależałaodutartegowdanymkomornictwie
zwyczaju69.Ichobowiązkiembyłotakżeprzekazywaniepocztyorazlistówurzędo-
wych.Każdysołtyswłasnymtransportembyłzobowiązanydostarczyćprzesyłkędo
sąsiedniegosołtysa,atendalej,wkierunkuadresata.Organizowałobronęprzed
złoczyńcamiipościgizanimi.
Sołtysireprezentowalipanazwierzchniegowswoichmiejscowościach,ogłaszali
zarządzeniapana,zbieraliodludnościczynszeiodnosilijedozamku.Odpowiedzialni
bylizaporządekwewsi.Największymprzywilejembyłaichwolność.Przywilejten
miałdwaznaczenia:1)posiadanieziemiwolnejodpodatkóworaz2)wolnośćosobistą.
Mimowszystko,zczasemziemięsołtysatakżeobarczonowielomaświadczeniami.
Jednaknajcenniejszymaspektemfunkcjisołtysabyłajegowolnośćosobista,codawało
muwysokąpozycjęnawsi70.
50Powstanieparafii
PrzezcałestuleciaNawiadyodgrywaływregionieważnąrolę,wpołudniowej
częściprokuratoriiszestneńskiejbyłotocentrumżyciareligijnegoispołecznego.
Pierwszawzmiankaoistnieniuparafiipochodziz1437r.Należyprzypuszczać,że
69A.Szorc,Dominium,s.221-225;por.M.Toeppen,Historia,s.134-135.
70Tamże,s.224-225.
