Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niektóre,ściśleokreśloneinteresypaństwa.Upraszczającmożnastwierdzić,że
przedstawicielstwodyplomatycznejestpowołanedokontaktówznajwyższymiwła-
dzamiobcegopaństwawsprawachzasadniczych,natomiastkonsulatysątworzone
przedewszystkimdlaobywateliwłasnegopaństwa,przebywającychnaobcym
terytorium.
NowegoznaczenianabrałykonsulatywokresiekształtowaniasięwEuropieno-
woczesnych,scentralizowanychpaństwnarodowych.Wnepocenacjonalizmów”
państwazamykałysię,zaśobywatelstwoinarodowośćbyłybardzoistotnymiczyn-
nikamiokreślającymizarównostatusprawny,jakiświadomośćprzeciętnegoczło-
wieka.Przemiany,którenastąpiływEuropiepopierwszejwojnieświatowejwzmo-
głytętendencję.PowstaniepaństwnarodowychwEuropieŚrodkowo-Wschodniej
nierozwiązałoproblemówtegoregionu.Gęstasiećgranicprzecięławielepowiązań
rodzinnychigospodarczych.Ludziezmuszenibylidopodróżowania,arozwójko-
munikacjiumożliwiałtonaskalędotychczasniespotykaną.Liczbęprzedstawicieli
mniejszościnarodowychmieszkającychówcześniewtymregionieszacujesięna
25milionów(wcałejEuropie–30mln)3.Mniejszościtewystępowałynaogół
wpaństwachsąsiednich,więcpodtrzymywanieichświadomościnarodowejleżało
winteresiepaństwabędącegocentrumdanejnacji.Jednymzinstrumentówpod-
trzymywaniażycianarodowegonrodakówzagranicą”byłyplacówkikonsularne.
Dodotychczasowych,tradycyjnychzadańgospodarczych,prawnychiinformacyj-
nychdoszłydziałaniakulturalneioświatowe,mająceutrzymywaćświadomośćna-
rodowąuobywateliobcegopaństwa.WEuropiedwudziestoleciamiędzywojennego,
rozdartejsetkamiantagonizmównarodowościowychigospodarczych,konsulaty
przestałybyćzwykłymiplacówkamiadministracyjnymidlawłasnychobywateli.
Stałysięistotnymelementemwalkiozwycięstwowłasnejracjistanu.
OdzyskanieprzezPolakówniepodległegobytupaństwowegow1918r.zrodziło
pilnąkoniecznośćzbudowaniawłasnejsłużbydyplomatycznejikonsularnej.Byłoto
trudnezadanie.Polskaniemiaławtymzakresieanitradycji,anikadr,aniodpo-
wiedniegoustawodawstwa4.Korzystanowięczdoświadczeńinnychpaństw(głów-
nieFrancji),wzbogacającjeidostosowującdoswoichpotrzeb.Zperspektywycza-
sumożnastwierdzić,żebyłotokorzystnewniektórychdziedzinach.Polskiresort
sprawzagranicznych,tworzącsiećkonsularnąuniknąłprzestarzałychrozwiązań
występującychwpodobnychsłużbachinnychkrajów.Zrezygnowanonp.zcharakte-
rystycznegodlatradycyjnejdyplomacjiścisłegoiszkodliwegopodziałunansłużbę
1111111
3A.Czubiński,PolitykamniejszościowaNiemiecwlatach1918-1945,[w:]Rolamniejszości
niemieckiejwrozwojustosunkówpolitycznychwEuropie1918-1945,podred.A.Czubińskie-
go,Poznań1984,s.7.
4KajetanMorawski,powołanywkońcu1918r.dokomisjikwalifikującejkandydatówdotwo-
rzonychsłużbzagranicznychRzeczypospolitej,stwierdził:nPrzyjmowaliśmyprawiewyłącznie
Żydówihrabiów.[...]w90%wypadkówtylkonależącydotychdwóchkategoriikandydaciod-
powiadaliustalonymprzezministrazasadniczymwymaganiom,awięcpozaukończeniemwyż-
szegostudiumprawnegolubekonomicznegoznalidwajęzykiobcewmowieipiśmie”(cyt.za:
P.Łossowski,DyplomacjaDrugiejRzeczypospolitej.Zdziejówpolskiejsłużbyzagranicznej,
Warszawa1992,s.19).Nawetjeślipowyższawypowiedźbyłaprzesadzona,towpełnioddaje
onaówczesnetrudnościwtworzeniupolskichsłużbzagranicznych.
8
