Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przyjmującekonsulamiałorównieżwpływnaobsadętegostanowiska,istniały
tzw.listykomisyjne.WPolscewystawiałjePrezydentRzeczypospolitejibyły
onewpraktyceofertąwobecpaństwaprzyjmującego,czyzechceonoprzyjąćdaną
osobęnaswoimterytorium21.Wydanielistówkomisyjnychstanowiłopierwszy
nieodzownyaktprawnywprocesiepowołaniakonsulainadaniamustatusupra-
wno-międzynarodowego.Drugimkrokiembyłouzyskaniezgody(exequatur)ze
stronypaństwaprzyjmującegonaustanowienieprzedstawicielakonsularnego,jego
siedziby,rangiorazgranicokręgukompetencyjnego.WpraktyceDrugiejRzeczy-
pospolitejMSZprzekazywałolistykomisyjnerządowipaństwaprzyjmującego
iproszonooexequatur,którestanowiłojednocześnieodpowiedźnalistykomisyjne.
Procesustanawianiakonsulakończyłsięwięcodrębnymaktem(exequatur),polega-
jącymnawyrażeniuwolizestronypaństwaprzyjmującegocododopuszczenia
iuznaniadanejosobyjakokonsula–reprezentantaokreślonegopaństwa22.Ko-
niecznośćuzyskaniaexequaturprzewidywałrównieżpodstawowyaktprawny
DrugiejRzeczypospolitejdotyczącysłużbykonsularnej–nUstawaoorganizacji
konsulatówioczynnościachkonsulów”z11listopada1924r.(nazywanadalej
ustawąkonsularną)23.
JednakwodniesieniudoNiemiecstronapolskastosowałaodmiennąprocedurę.
Umożliwiałaonatakiepostępowanie,jakiezastosowanowprzypadkutworzenia
agencjikonsularnejwSzczecinie.Wlatach1920-1926polsko-niemieckiestosunki
konsularneopierałysięnaartykułach279i291traktatuwersalskiego.Regulowały
onestosunkikonsularnemiędzyNiemcamiaMocarstwamiSprzymierzonymiiSto-
warzyszonymi,awięcrównieżiPolską.Dawałyonepolskimwładzomszerokie
uprawnienia:
•Niemcyzobowiązałysiędopuścićkażdąosobę,którąpaństwomianowałoswym
konsulem,dopełnieniafunkcjikonsularnychbezpotrzebyuzyskaniaexequatur
ibezzasadywzajemności(art.279).MocarstwaSprzymierzoneiStowarzyszone
zobowiązanebyłyjedyniedonotyfikacjinazwiskswoichkonsulówniemieckie-
murządowi.
•Ustanowionojednostronnąklauzulęnajwiększegouprzywilejowania,zobowiązu-
jącąNiemcydorozciągnięcianainnepaństwawszelkichudogodnieńprzyzna-
nychjużuprzedniojakiemukolwiekinnemupaństwu(art.291)24.
1111111
21Z.Sarna,Zarys...,s.114.
22Zob.:E.J.Pałyga,Stosunki...,s.62-78.
23Ustawaoorganizacjikonsulatówioczynnościachkonsulówz11.11.1924r.,nDziennikUstaw
RP”1924,nr103,poz.944.
24WmyśltegoustaleniawładzeRzeszybyłyzobowiązanezapewnićurzędnikomiobywatelom
polskimm.in.:nkorzystaniezewszystkichprawikorzyścijakiegokolwiekrodzaju,któreNiem-
cyprzyznałyAustrii,Węgrom,BułgariiiTurcji[...]wtraktatach,konwencjachlubporozumie-
niachzawartychprzeddniem1.08.1914r.”NatejpodstawiePolskadomagałasiędlaswych
przedstawicielikonsularnychnprawikorzyści”,jakieprzyznawałaprzedstawicielomkonsular-
nymwNiemczechkonwencjakonsularnabułgarsko-niemieckaz29.09.1911r.–podtym
względemnajdalejidąca(E.J.Pałyga,Prawno-politycznepodstawyopiekikonsularnejDrugiej
Rzeczypospolitej,nPrzeglądPolonijny”1976,z.1,s.130).Podstawaprawnapolsko-niemieckich
stosunkówkonsularnychwlatach1919-1939zostałaomówionawpracy:K.Poznański,op.cit.,
s.55-57.
25
