Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kówpanturkizmuwśróddziałaczymłodotureckich.OddziałyOrgani-
zacjiSpecjalnejdziałałyniezależnieodlokalnejpolicji,wojskaiad-
ministracjicywilnej.Natomiastbezpośredniopodlegałyiwykonywały
poleceniaścisłegokierownictwa„KomitetuJednościiPostępu”.For-
macjetebyłyfinansowaneiwyposażoneześrodków„KomitetuJed-
nościiPostępu”
46
.
CzęśćpodlegającychdeportacjiOrmianbyłamordowanajuż
wtrakcieplądrowaniaichdobytku,natomiastci,którzyprzeżyli,byli
pędzeniwnieznane.Wysiedlenieludnościormiańskiejiekscesyanty-
ormiańskie,którerozpoczęłysięwprowincjachWaniErzurum,
szybkoobjęłyinneterenyTurcji.Zaczętotakżemasowedeportacje
OrmianzCylicjiiSyrii,gdziestanowilionidużyodsetekspołeczno-
ści,takżepodpretekstemichdziałalnościprzeciwkointeresompań-
stwatureckiego.24kwietnia1915r.aresztowano250przedstawicieli
elitpolitycznychikulturalnychOrmianwStambule,którzyzostali
deportowanizestolicyTurcji,anastępnierozstrzelani
47
.
Dopiero26maja1915r.rządtureckiwydałoficjalnydekretsank-
cjonującytedziałania.Dawałonszerokieuprawnienialokalnymdo-
wódcomwojskowymdowysiedlanialudnościwobecktórejistniało
podejrzenie,żedziałaprzeciwkointeresompaństwa.Takieenigma-
tyczneokreśleniezasad,wedługktórychmożnabyłostosowaćdepor-
tacje,dawałolokalnymwładzomtureckimszerokiemożliwościwy-
wożeniazobszarówznajdującychsiępodichjurysdykcjąwszelkiej
ludnościormiańskiej
48
.
Działaniawładztureckichwywołałyzbrojnyopórzestronyczęści
Ormian.Doszłodolicznychwystąpień,zktórychnajwiększerozmia-
ryprzybrałopowstaniewmieścieWan.Wanbyłstolicąprowincji
(wilajetu)WanwAnatoliiwschodniej.Miastoliczyłookoło50000
mieszkańców,zczego30000stanowiliOrmianie.Wmarcu1915r.
szefadministracjiprowincjiijednocześniedowódcawojsktureckich
DżewdetzażądałodOrmiandostarczenia3000żołnierzy.Ponieważ
odpierwszejpołowykwietnia1915r.Turcyrozpoczęlideportacje
ludnościormiańskiejzwiosekpołożonychwokółmiastaWan,przy-
wódcywspólnotyormiańskiejwtymmieścieodmówiliwypełnienia
46
Y.Ternon,Ormianie,s.197-200;D.Kołodziejczyk,Turcja,s.74.
47
T.Wituch,Tureckie,s.240-244;Y.Ternon,Ormianie,s.214-215.
48
R.G.Suny,“TheyCan,s.284-285.
31
