Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
którzyukończyli18lubwięcejlat”(stanMissourijakopierwszyzasto-
sowałHomeRulew1875roku,ponimtakżeKalifornia,Waszyngton
iWisconsinmiędzyrokiem1879i1898,Massachusettsw1966roku
wprowadzającautonomicznośćmiastimiasteczek)23.
Przyjęteregulacjeprawnejednoznacznieświadcząotym,żeStany
ZjednoczoneAmerykitworzącswojąKonstytucjępodjęłyudanestara-
niazagwarantowaniawszystkimobywatelomrównychpraw,zuwzględ-
nieniemprawamiejscowegostanowionegowposzczególnychstanach.
Wprowadzanezaśpoprawkiświadcząjedynieokoniecznościdopaso-
wywaniazmieniającejsięrzeczywistości,takżewzakresieprzepisów
lokalnych,bezkoniecznościwprowadzanianowejustawyzasadniczej24.
101010Koncepcjeimodelepodziałuterytorialnego
wStanachZjednoczonychAmerykiPółnocnej
Dążeniadowyodrębnieniadziałańwładzstanowychoddziałalno-
ściorganówpaństwowychopartebyłynadwóchpodstawowychmo-
delachdemokracji,sformułowanychnaprzełomieXVIIIiXIXwieku,
którychgłównymiprzedstawicielamibyliT.JeffersoniJ.Mäding.
Każdyznich,choćwdośćodmiennysposób,dążyłdorozproszenia
władzycentralnej.T.Jeffersonwskazywał,żetakierozproszenie
jestmożliwewramachmodeludemokracjibezpośredniej25(gdzie
wszystkienajistotniejszedladanegoterenudecyzjebyłybypodej-
mowaneprzezwszystkichwyborcówzamieszkującychdanyteren
wtrakciezwoływanychzgromadzeń26),podczasgdyJ.Mädinguwa-
23Wtymmiejscuwartowspomnieć,żedodniadzisiejszegoistniejesześćsta-
nów,którenieprzewidująkomunalnejautonomiczności;należądonich:Alabama,
Idaho,Indiana,Missisipi,WirginiaorazVermont.Danezaczerpniętezestrony
nVermontLigiMiastiGmin”.
24J.Jarolimek,TheUnitedStatesandtheotherAmericas,MacmillanSocial
Studies,NewYork1985,p.23-26.
25W.Kisiel,LokalnainicjatywapowszechnailokalnereferendumwUSA,
nSamorządTerytorialny”2005,nr12,s.61in.
26Jeffersonuznałgminyzannajrozsądniejszywynalazekumysłuludzkiegodo-
skonalesłużącyrealizacjiizachowaniusamorządności”.ZaS.P.Huntingtonem,The
FoundingFathersandtheDivisionofPowers[in:]AreaandPower:atheory
oflocalgovernment,eds.A.Maass,Glencoe1959,p.176.
19