Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
właścicielajestwtymokresiewykorzystywanaprzezwydawców
instrumentalnie,dlacelówkontynuowaniamonopoluwydawniczego
wnowejformieorazzachowaniaprzywilejówwcześniejnabytych.
SzczególneznaczeniewrozwojuprawaautorskiegowXIXw.mazaś
koncepcjaautoraromantycznego,jakotwórcyoryginalnego,gdyż
oryginalnośćmalegitymizowaćwyłącznąwłasność7.
9
AUTORROMANTYCZNY
WXVIIIw.ideapisarzabyłamieszankądwóchkoncepcji:byłon
postrzeganyjakorzemieślnik,sprawnieposługującysiępewnymze-
stawemzasadobowiązującychwretoryceipoetyce,zdrugiejstrony
mógłbyćrównieżpoetąnatchnionym,zazwyczajprzezsiływyższe,
muzyczyboga.WpierwszejpołowieXVIIIw.dominujekoncepcjapi-
sarzarzemieślnika,akoncepcjaopartanainspiracjistajesięczęściej
przedmiotemuwagiteoretykówsztukiisamychautorówwdrugiej
połowie,azwłaszczapodkoniecXVIIIw.,kiedyzaczętominima-
lizowaćelementrzemiosłaimaksymalizowaćelementinspiracji.
Źródełinspiracjizamiastnazewnątrzcorazczęściejupatrywano
wsamychtwórcach.Tostopniowoprowadziłodoprzekształcenia
pisarzarzemieślnikawautora8.
Jednymzpierwszychtekstów,któryponadzasadyrzemieślnicze
przedkładałoryginalność,byłesejz1759r.ConjecturesonOriginal
CompositionEdwardaYounga.Pisałon,żenajcenniejszymipłodami
umysłu,najpiękniejszymijegokwiatamisąutworyoryginalne;imi-
tacje,chociażwyrastająszybciej,kwitnąsłabiej
9
.Dziękioryginal-
nympracomliteraturarozwijasięikwitnie,podczasgdyimitacje
pomnażajątylkoliczbęduplikatów.Autorzyutworównaśladujących
musządzielićkoronęsławyzeswoimipoprzednikami,doktórych
sięodwołują,podczasgdyoryginalnytwórcazbieracałyaplauzdla
7Oryginalnośćutworunadalpozostajeintegralnączęściąwieludoktrynprawa
autorskiego,szczególnieeuropejskiego.Wpolskiejustawiejestgłównądefinicyjną
cechąprzedmiotuochronyprawnoautorskiej.
8M.Woodmansee,TheAuthor,Art,andtheMarket...,s.36,38.
9E.Young,ConjecturesonOriginalComposition,w:CriticalTheorySincePlato,
3ed.,red.H.Adams,L.Searle,Boston2005,s.349.
