Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przesłankiteoretyczneicharakterystykaproblemubadawczego
15
ściprotestanckich,autotelicznysportjakoformabeztroskiegospędzaniaczasuwol-
negobyłwsocjalizmietraktowanypodejrzliwie.Cenionogogłówniezewzględuna
swójutylitarnycharakter,przygotowaniedonpracyiobrony”orazjakobardzopo-
ręczneiskutecznenarzędziepolitykiwewnętrznejimiędzynarodowej6.
Wzwiązkuzupowszechnieniemsportu,wzmocnieniuuległotakżemyślenie
orywalizacjisportowejwkategoriachczystomerytokratycznych.Miałabytobyć
jednazniewieludziedzinżyciaspołecznego,wktórejrzeczywistysukcesosiąga
sięwoparciuowłasnytalentiwysiłek,wrównejrywalizacjizinnymisportowca-
mi.Wobrębieprzepisówdyscyplinyiwczasiewalkisportowejwszyscysąrówni
iprzynależnośćklasowa,kolorskóry,płeć,wiek,wyznanieniemająwówczas
znaczenia.Wygrywa(zwykle)poprostulepszylubmającyniecowięcejszczę-
ścia.Wprzypadkupłciiwiekurównośćzabezpieczanajestpoprzezoddzielne
rozgrywkidlakobietimężczyznorazprzezstworzeniekategoriiwiekowych.
Wniektórychsportachrównośćszanswrywalizacjimajątakżezapewniaćkate-
goriewagowezawodników,regulacjedotycząceparametrówsprzętuijegostan-
daryzacjaczylosowanie–np.koniwrywalizacjipięcioboistów.Wiemyjednak,
żearenyzawodówsportowychniesąwolneodróżnorodnychnapięć,wktórych
przynależnośćrasowa,etnicznalubnarodowa(współcześnierzadziejklasowa)
zawodników,trenerów,organizatorówimprezylubsędziówmadużeznaczenie
dlawynikówrywalizacji,atakżedlapostawkibicównawidownilubprzedte-
lewizorami.Zhistoriisportuznamyteżprzykładyformalnejdyskryminacjiza-
wodnikówzewzględunaichrasęlubwyznanieorazichwykluczaniazrywali-
zacjilubczłonkostwaworganizacjachsportowych.Przykładówmożedostarczyć
choćbyhistoriasportuwUSAlubRepublicePołudniowejAfryki(dyskryminacja
rasowa),aletakżehistoriapolskiejpiłkinożnej,wktórejodpołowylat30.wy-
raźnebyłynieformalneiformalneprzejawyantysemityzmuorazizolacjiklubów
isportowcówżydowskichodnsportupolskiego”(Lenartowicz,Karwacki2005).
Istotnejestjednaktakżeto,ktowogólepojawiasięnaboiskachsportowych
iczyrzeczywiścieświatsportujestbardziejotwartydlawszystkichniżpozo-
stałedziedzinyrzeczywistościspołecznej.Możemyłatwozauważyć,żenie-
6Sportbyłteżwowymokresiewikłanyideologiczniewnaukowymopisie.Choćunikamwtej
pracynawiązywaniadomarksistowskichkoncepcjiklasowychwichzideologizowanejwersji,nie
sposóbpiszącosporciewokresiePolskiLudowej,niewspomniećchociażbyomarksistowskiej
wersjinormatywnychklasowychnaukowychrozważańnatematsportuiprzeciwstawianiunsłusz-
nego”sporturobotniczegonniesłusznej”nburżuazyjnejkulturzefizycznej”(patrznp.charaktery-
stycznaperspektywaopisuprezentowanawrozdziałachKlasowycharakteriklasowatreśćsportu
robotniczegoorazIdeowedziedzictwosporturobotniczegowpodręcznikuWohlaSocjologiakul-
turyfizycznej(1988)s.294-316).Należyprzytymjednakzauważyć,żeanipostrzeganiesportu
wperspektywieteoriikonfliktu,aniskupienieuwaginasamymsporcierobotniczymnienależały
inienależąwsocjologiisportuispołecznychnaukachokulturzefizycznej(np.wbadaniachhi-
storycznych)dorzadkości,czegoprzykłademmogąbyćchoćby,dotyczącegłówniespołeczeństwa
brytyjskiego,praceJohnaHargreavesa(1986),Jonesa(1992),Holta(1999),czysamegoBourdieu,
któregoteoriamatakżecharakterkonfliktowyiwyrastazkoncepcjipostmarksistowskich.
