Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niemdziałańprzeciwcelowych.Działanieobiektywnieśmiałejestzazwyczaj
takżeenergiczne.Energicznośćoznaczabowiemwykorzystanietychwszystkich
siłiśrodków,któresąniezbędnedlarealizacjiustalonegocelu.Energiczniepo-
stępujeten,ktowydatkujewystarczającąilośćenergiiwdziałaniu.Jejodmianą
jestinicjatywapolegającanaustalaniuipróbierealizacjizamierzeńwewłasnym
zakresie,niepodpresjąinnejosoby.Inicjatywanadajedziałaniucharaktertwór-
czy,
który
z
kolei
stanowi
o
nowości.
Wytrwałość
związana
jest
zdługotrwałościądziałańukierunkowanychnadanycel.
Kluczowąocenąsprawnościdziałaniajestjednakskuteczność.Sprawność
jestbowiemnwarunkiemzwykłymskutecznościdziałań”[Kotarbiński,1973,
s.372].Skutecznośćokreślanajestjakozgodnośćwynikuzcelem,umiejęt-
nośćwyboruwłaściwychcelów[Penc,1997,s.408].Jesttowięcwykonywa-
nieczynnościumożliwiającychosiąganieustalonychcelów.Wprzypadku
działańskutecznychdochodzidonadwyżkicennościwynikuużytecznegonad
cennościąnakładów
5.
Wwynikudziałańskutecznychosiąganyjestrezultatzamierzony.Działa-
nieskuteczneumożliwialubułatwiaosiągnięcieustalonegocelu.Abydziała-
nieokreślićjakoskuteczne,niemusizatemzostaćzrealizowany(całkowicie
lubnawetczęściowo)celgłówny,leczwystarczającejest,jeżeliosiągnięte
zostanąwokreślonymstopniucelepośrednie,któreumożliwiająlubułatwiają
realizacjęcelówgłównychlububocznych(czyliprzybliżajądoskutkuzamie-
rzonegojakocel).Skutecznośćdziałaniamożnawięcmierzyćstopniemosią-
gnięciacelówbądźteżzbliżaniasiędoichosiągnięcia.Jeżelicelunieosią-
gnięto,wówczasdziałaniejestnieskuteczne.Działanietakienieosiągaaninie
umożliwia,aninieułatwiaosiągnięciaktóregokolwiekzcelów,zewzględuna
któryjestoceniane
6.
Jeżeliwwynikuokreślonegodziałaniaotrzymywanesąrezultatycenne,cho-
ciażniezamierzone,jesttodziałanieefektywne-efektemjestbowiemwynikpozy-
tywny,niekonieczniezwiązanyzcelem[Pszczołowski,1982a,s.159;Pszczołow-
ski,1982b,s.249]
7.Działanienieskutecznemożebyćzatemefektywne,jeżeli
5Cennośćtonadawanieprzezczłowiekaskutkomswojegodziałaniaocen.Każdedziałanie
oprócz,aniejednokrotniezamiastosiągnięciacelugłównegopowodujewieleskutkówubocznych,
zamierzonychlubniezamierzonych,któreocenianesąprzezpodmiotdziałającypozytywnielub
negatywnie.Sumacennościwszystkichnegatywnieocenianychskutkówdanegodziałania(zarów-
noprzewidywanych,jakinieprzewidywalnych)jestkosztemtegodziałania,natomiastsuma
wszystkichpozytywnieocenianychskutkówjestcennościąwynikuużytecznego.Nadwyżkacen-
nościwynikówużytecznychnadcennościąkosztówstanowiokorzyści,zaśzależnośćodwrotna-
ostracienetto.
6Działaniaminieskutecznymisąwięcdziałaniaprzeciwskuteczneiobojętne[Kotarbiński,
1973,s.105].
7T.Kotarbiński,będącytwórcąprakseologii,nieposługujesięwswoichrozważaniachpojęciem
efektywności.Stosujepojęcieudatności.Działanieefektywneniemusiumożliwiaćrealizacjiustalo-
negocelu,leczwjegowynikuosiąganyjestrezultatocenianypozytywnie.Natomiastnaskutek
13
