Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
grupęnposiadającąkwalifikacjepolityczneizawodowepotrzebnedorealizowania
zadaństawianychprzezpartięwprocesieprzebudowyspołecznej9obojętne9czybyły
tokwalifikacjenabytewdrodzeformalnegowykształcenia9czyteżwpraktyce”11.
Wrzeczywistościninteligentludowy”miałbyćrezultatemnwielkiegoekspery-
mentu”inżynieriispołecznej9wwynikuktóregoukształtujesięnnowyczłowiekko-
munistyczny”12.Wiarasowieckichideologówwmożliwośćzmianyosobowościjuż
nietylkoposzczególnychosób9alenawetwielkichgrupspołecznychnajpełniejsię
wyraziławaprobowanejprzezStalinadoktrynieTrofimaŁysenki9żedziedziczność
jestwistociedeterminowanaprzezwarunkiśrodowiskowe.Jakobrazowosięwyra-
ził:nunaswZwiązkuSowieckimnierodząsięludzie.Rodząsięorganizmy.Ludzisię
unastworzy-traktorzystów9motorniczych9akademików9uczonychitakdalej”13.
Wzorcowyhomosovieticus9któryzdaniemNikityChruszczowapowinienbyćstwo-
rzonydo1981r.9miałbyćnśrubką”wnwielkimmechanizmiepaństwowym”9śrubką
łączącąnnieugiętąideowośćzrozległymwykształceniem9moralnączystościąifi-
zycznądoskonałością”14.
RównieżwPolscennowyinteligent”miałbyćnproduktem”szczególnym9wol-
nymodnwad”przedwojennychinteligentów.Celemostatecznymkomunistówbyło
nzrównanieinteligencjizklasąrobotniczązarównowzakresiestatususpołecznego9
jakikształtowanegoetosu”15.Tylkowtymprzypadkupartiamogłaliczyćnajej
całkowitąlojalnośćirealizacjęwyznaczonychzadań.Wniniejszejpracyuznajemy
jednak9żeinteligentami/pracownikamiumysłowymisąosobyspełniającekryteria
określonewprawiepracy.Podstawąrozgraniczeniapracownikówfizycznychiumy-
słowychbyłorozporządzeniePrezydentaRzeczypospolitejz16marca1928r.16
Wakcietymkategoriępracownikówumysłowychujętobardzoszeroko9dotejgrupy
bowiemzaliczono9opróczpracownikówwysokokwalifikowanychitwórców(bez
względunawartośćartystycznątejtwórczości)9takżem.in.pracownikówbiuro-
wych9majstrów9telegrafistów9telefonistów9sprzedawcówiekspedientów9akwizy-
torów.Zewzględówoczywistychbyłatozatemgrupabardzozróżnicowana9składa-
11J.Szczepański9Inteligencjaispołeczeństwo9Warszawa19579s.41.
12Wnikliwąanalizępojęciannowegoczłowieka”9jegonormatywnegowzorca9zawierapraca
M.Mazura9Oczłowiekutendencyjnym…Obraznowegoczłowiekawpropagandziekomunistycznej
wokresiePolskiLudowejiPRL1944-19569Lublin2009.
13Łysenkotwierdził9żenorganizmyprzyswajająsobiewtokuindywidualnegożyciawarunki
środowiskoweiczyniąznichswojewłasnecechy9któremogąbyćprzekazywanepotomstwu(tozaś
zkoleimożetecechystracićlubnabyćnowe9dziedziczne9zależneodzewnętrznychczynników)”.
L.Kołakowski9Głównenurtymarksizmu9t.III9Poznań20019s.164-165;R.Scruton9Słownikmyśli
politycznej9Poznań20029s.2449245;M.Heller9Maszynaiśrubki.Jakhartowałsięczłowieksowiecki9
Warszawa19899s.268.
14M.Heller9wyd.cytś9s.12.
15H.Palska9NowainteligencjawPolsceLudowej.Światprzedstawieńielementyrzeczywistości9
Warszawa19949s.55.
16RozporządzeniePrezydentaRzeczypospolitejzdnia16marca1928r.oumowieopracępra-
cownikówumysłowych9Dz.U.1928nr359poz.323.
