Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
10Językimowa
•ontogenezajęzyka,któraodnosisiędospontanicznegonabywaniajęzykaetnicz-
nego(lubdrugiegojakoobcego)przezdziecipodczasrozwojuosobniczego.
Dodziśniemajednejspójnejteoriiodpowiadającejnapytanie,skądwziąłsięjęzyk,
niemniejjednakbadaczepochodzeniamowyijęzykasąskłonniupatrywaćwnim
twórewoluującyzprotojęzyka,czylinajbardziejpodstawowegosystemukomuni-
kacjisymbolicznej.Problemwtym,żeżadnerealnepozostałościponim,atym
samympoświadczeniawskazanejhipotezy,nieistnieją.
JaktwierdziRadosławWójtowicz,nasiprzodkowieprawdopodobniemogliuży-
waćjęzykajużnawet3,5mlnlattemu.Zapewneprzyjęcieprzezaustralopiteków
-przodkówgatunkuHomosapiens-wyprostowanejpozycjiprzyczyniłosiędo
ukształtowanianosogardzieliwkształcieodwróconejliteryL,atymsamymstwo-
rzyłomożliwośćporozumiewaniasięzapomocądźwięków,alenieznanesąfazy
rozwojuidoskonaleniatychpierwocinjęzyka.Wiemyjednak-dziękianalizom
genetycznym-żeok.40tys.lattemuczłowiekmiałjużwykształconyskompliko-
wanysystemkomunikacjiopartynadźwiękach.Niektórzybadaczetwierdząnawet,
żetowłaśniejęzykbyłprzyczyną,dlaktórejtoHomosapiens,stającsięHomo
loquens(istotąmówiącą),zdominowałświat(Wójtowicz2016:21).
Jużodczasówstarożytnychgenezęjęzykawiązanozpochodzeniemorazbiolo-
gicznymimentalnymrozwojemczłowieka,jegozwiązkiemznaturą,atakże
życiemspołecznym.Powstałonatentematwielehipoteziteorii.Unikalneludzkie
zdolnościdonaśladownictwainspirowałyfilozofówibadaczyjęzykadotworze-
niaonomatopeicznychteoriimowy.Głoskiiwyrazymiałypowstawaćwwyniku
naśladowaniadźwiękównatury,odgłosówzwierzątlubczynności,którewykonuje
człowiek.Zkoleiteoriewykrzyknikowe(interjekcyjne)opierałysięnaprzekonaniu,
żepierwszesłowabyływyrazememocjiczłowieka,wynikiemprzeżywanegostanu.
Okrzykiemocjonalnemiałyzostaćnastępniepowiązanezwrażeniamiwywoła-
nymiotaczającymiprzedmiotami,stającsięichoznaczeniem(Lachur2004:27).
Hipotezygesturalne,odmiennieodzałożeńopartychnapierwszeństwiedźwięków,
zakładają,żepierwszewyrazypowstaływwynikuewolucjiodbieranychwizualnie
sygnałówcielesnych:gestówimimiki.Byćmożepotemdźwiękamiwyrażanostany
emocjonalne,zaśgestami,mimikąipantomimą-wyobrażeniaprzedmiotówczy
wolęczłowieka.Współcześniezwracasięuwagę,żesygnałygestularnesą-obok
mowyartykułowanej-ważnymelementemwypowiedzi,ponieważodzwierciedlają
pewnąnprzestrzennąkonkretność”,podczasgdydźwiękisąlepiejprzygotowane
doprzenoszeniaznaczeńabstrakcyjnych(Hewes1996:587).Ponadtoistniejejęzyk
migowyopartywyłącznienagestach,którystanowiwizualny(wzrokowy)subkod
językanaturalnego.
