Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
D.Krzemińska,Językidyskurscodziennyosóbzniepełnosprawnościąintelektualną,Kraków2012
ISBN:978-83-7587-987-2,©byDorotaKrzemińska,2012;©byOficynaWydawnicza„Impuls”,2012
20
1.Rozważaniaospołecznejnaturzejęzyka
1.2.HipotezaSapira–Whorfa
ZainicjatorówbadańetnolingwistycznychuważasięE.SapiraiB.L.Whorfa,
którzyswojenaukowedociekaniapoświęcilistudiomnadjęzykamiIndianamery-
kańskich.Poglądytychbadaczyujmujesięczęstookreśleniem„hipotezaSapira–
–Whorfa”(por.Z.Bokszański,A.Piotrowski,M.Ziółkowski,1977;R.Wardhaugh,
1986;S.Grabias,1997).
Hipotezatagłosi,żestrukturadanegojęzykamawpływnasposóbpostrze-
ganiaświataprzezjegoużytkowników.WydajesiętospójnezkoncepcjąW.von
Humboldta,nacowskazująbadaczedokonującyinterpretacjipoglądówE.Sapi-
raiB.L.Whorfa,aktórychopinieprzywołują:Z.Bokszański,A.Piotrowski,
M.Ziółkowski(1977),R.Wardhaugh(1986)iS.Grabias(1997).
Innywspomnianyjużautor,A.Schaff(1967),zwracauwagę,żepodobieństwo
hipotezySapira–WhorfaimyśliW.vonHumboldtajestniezwykłe.Sugerujeon
jednak,żeowazbieżnośćpoglądówjestraczejprzypadkowa,czemunadajesię
mianokongenialności,możnabowiemsądzić,iżE.SapiriB.L.Whorfnieznalipo-
glądówW.vonHumboldta.NienależyzatemtraktowaćhipotezySapira–Whorfa
jakoświadomejkontynuacjiideiW.vonHumboldta.Ponadtoowahipotezazosta-
łasformułowanajakorezultatbadańempirycznych,tezaW.vonHumboldtazaś
tokonkluzjaracjonalnychprzemyśleńteoretykapoznania.
Prowadzącbadaniaempiryczne,E.Sapirdokonałszczegółowegoopisujęzy-
kówizachowańjęzykowychIndian.Wefekcietychpoczynańsformułowałtezę,
żejęzyk,którymposługujesięokreślonazbiorowośćludzka,jestjednocześnie
tworemowejzbiorowościorazgłównymnarzędziemmyśleniaikomunikowania
się;towłaśniejęzykpełniwiodącąrolęworganizowaniusposobupostrzegania
świata,azatemkształtujetenświat:
[…]istotyludzkie[…]zdanesąnałaskętegojęzyka,którystałsięśrodkiemporo-
zumiewaniawichspołeczeństwie.Złudnejestprzekonanie,żeludzieprzystosowują
siędorzeczywistościbezużyciajęzyka,któryjesttylkoprzypadkowymiubocznym
środkiemrozwiązywaniaszczegółowychproblemówkomunikowaniasięimyślenia.
Sprawaprzedstawiasięnawettak,że„światrealny”jestwznacznymstopniubu-
dowanynieświadomienapodstawienawykówjęzykowychgrupy[…].Widzimy,
słyszymyidoznajemytakwłaśnie,anieinaczej,wznacznymstopniudziękitemu,
żenawykijęzykowenaszejspołecznościzgóryzakładajądokonywanieokreślonych
wyborówiinterpretacji(cyt.za:S.Grabias,1997,s.47).
PonadtoE.Sapirustalił,żeróżnice,jakiezachodząpomiędzyjęzykami,stanowią
źródłoodmiennegopostrzeganiaświataprzezjednostkitworząceróżnorodne
zbiorowości,coująłnastępująco:
