Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
InstrumentypolitykizagranicznejUSAwobecpaństwAmerykiŁacińskiej1945–2000
zmianypoglądu,opinii,zachowaniaitp.;2)symbole–pisane,mówione,symbolezacho-
wań–stosowaneprzezpodmiotkomunikujący;3)środkikomunikacji;4)publiczność
lub–jaktojestokreślanewterminologiibadańnadopiniąpubliczną–„cel”26.Według
Holstiego,propagandajestinstrumentem,zapomocąktóregopaństwomożerealizować
pewneceleswojejpolitykizagranicznej.Osiągnięciucelówpolitykizagranicznejsłuży
teżoczywiściesiłamilitarna.Równieżzapomocątegoinstrumentupaństwamogąwpły-
waćnainnepodmiotystosunkówmiędzynarodowych.
KwestięinstrumentówpolitykizagranicznejpaństwporuszająrównieżCharlesKe-
gleyiEugeneWittkopf.Pisząonioinstrumentachumożliwiającychrealizacjęwpływów
danegopaństwawskaliglobalnej.Wymieniajątutajpotencjałwojskowyiinterwencje
zbrojne,tajneoperacje,pomocfinansowąorazdyplomacjępubliczną27.Ciekawegopo-
działuinstrumentówpolitykizagranicznejdokonalitakżeHaroldiMargaretSprout,wy-
różniającinstrumentyludzkieipozaludzkie.Kategoriainstrumentówludzkichobejmuje
instytucjerządoweiichpersonelorazinstytucjepozarządoweiichpersonel,natomiast
kategoriainstrumentówpozaludzkichobejmuje,międzyinnymi,aparatinformacji,apa-
ratprzymusuizniszczenia,ideenormatywne,informacjętechniczną,atakżeżywność
czysurowce28.
Wartotutajprzywołaćteżpodziałinstrumentówpolitykizagranicznej,jakiegodoko-
nałJosephNye.Otóżwyróżniłondwiekategorieinstrumentów,takzwanehardpower
isoftpower.Dopierwszejkategoriizaliczawszelkiegorodzajupresjęigroźbęwcelu
wymuszeniaprzezdanepaństwopożądanegoprzezniezachowaniainnegopodmiotu
stosunkówmiędzynarodowych.Przykłademstosowaniatakiegorodzajuinstrumentów
byłapolityka„kijaimarchewki”stosowanaprzezStanyZjednoczonewregionieAme-
rykiŁacińskiejwpierwszychdekadachXXwieku.Oweinstrumenty,zaliczanedokate-
goriihardpower,mogąmiećcharakterzarównomilitarny,jakiekonomicznyczypoli-
tyczny.Tymczaseminstrumentysoftpowerpozbawionesąelementupresjibądźgroźby.
Polegająonenazdolnościdokształtowaniapreferencjiinnych,awięc,naprzykład,pań-
stwomożeosiągnąćwłasnecelepolitykizagranicznej,ponieważinnekraje–będącepod
wpływemwartościpodzielanychprzeztopaństwoczyaspirującedotego,byosiągnąć
podobnypoziomrozwoju–będąsięstarałypodążaćzajegoprzykładem29.Rolęinstru-
mentówocharakterzesoftpowerwamerykańskiejpolitycezagranicznejpodkreśla,mię-
dzyinnymi,ZbigniewBrzeziński.Zwracaonuwagęnamożliwościwykorzystaniaprzez
StanyZjednoczoneswojejdominującejpozycjiwtakichdziedzinach,jakfilm,muzyka
popularna,Internet,językczyszkolnictwo30.Znaczenieinstrumentówocharakterzesoft
powerjestrównieżpodkreślaneprzyokazjiwalkizterroryzmem.Towłaśnieonemogą,
wedługniektórychbadaczy,okazaćsiękluczowewwalcezterroryzmem.Mogąbowiem
26
Ibidem,s.220–221.
27
CharlesW.KegleyJr.,EugeneR.Wittkopf,AmericanForeignPolicy.PatternandProcess,St.Martin’s
Press,NewYork1991,s.73–137.
28
HaroldSprout,MargaretSprout,FoundationsofInternationalPolitics,VanNostrand,Princeton
1962,s.143.
29
JosephS.Nye,SoftPower.TheMeanstoSuccessinWorldPolitics,PublicAffairs,NewYork2004,
s.5;zob.teżJosephS.Nye,ThinkAgain:SoftPower,http://www.foreignpolicy.com/story/cms.php?story_
id=3393(29.03.2006).
30
ZbigniewBrzezinski,TheChoice:GlobalDominationorGlobalLeadership,BasicBooks,NewYork
2004,s.182.
