Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
InstrumentypolitykizagranicznejUSAwobecpaństwAmerykiŁacińskiej1945–2000
międzynarodowymi16.Tradycjaliberalnawstosunkachmiędzynarodowychwiążesię
ściśleznarodzinaminowoczesnegopaństwaliberalnegoiliberalnejfilozofiiJohna
Locke’awXVIIstuleciu.Podstawowąróżnicę,któraodróżniazwolennikówliberalizmu
odprzedstawicielinurturealistycznego,stanowitwierdzenie,iżwojnaniejestczymś
koniecznym.Wynikatozprzekonania,żenaturaludzkaniejestzgruntuzła.Stądteż
przeświadczenieomożliwościzastosowaniawpolitycezagranicznejracjonalnychza-
sad.Liberałowiewierzą,iżjednostkimająwielewspólnychinteresów,copozwalaim
sięangażowaćwewspólneprzedsięwzięciaopartenawspółdziałaniuorazwspółpracy,
zarównowkraju,jakizagranicą17.
Wielkikryzysgospodarczyzlattrzydziestychubiegłegowieku,anastępniedruga
wojnaświatowaipoczątekzimnejwojnyzdecydowanieosłabiłypozycjęzwolenników
liberalizmu.Jakkolwiekrealizmstałsięnurtemzdecydowaniedominującymwbada-
niachnadstosunkamimiędzynarodowymi,tojednaknieoznacza,iżtradycjaliberalna
zupełniezanikła.Doodrodzeniasiętradycjiliberalnejwpostacinurtuneoliberalnego
przyczynilisięwdużejmierzetacybadaczestosunkówmiędzynarodowych,jakRobert
KeohaneiJosephNye.Obajpodkreślaliprzedewszystkimwspółzależności,jakieist-
niejąmiędzypaństwami.Współzależnościtewystępująwedługnichnapłaszczyźnie
stosunkówpolitycznych,gospodarczych,atakżedotycząolbrzymiejilościzwiązków
oinnymcharakterze,jakchociażbytransnarodowepowiązaniamiędzykorporacjami18.
Wwydanejwroku1977pracyPowerandInterdependence:WorldPoliticsinTransition
obajautorzypodkreślali,żebezpieczeństworozumianewkategoriachmilitarnychnie
jestjużnajważniejszymcelempolitykizagranicznej,asiłapaństwaniestanowijużjej
najważniejszegoinstrumentu19.
Jakiezatemmożnawyróżnićinstrumentypolitykizagranicznej?Zgodniezdefinicją
słownikajęzykapolskiego,pojęcieinstrumentoznaczanarzędzie,przyrządużywany
zwłaszczadoczynnościprecyzyjnych20.Przezinstrumentpolitykizagranicznejnależy
więcrozumiećnarzędzia,jakimiposługująsiępaństwa,realizującceleswojejpolity-
kizagranicznej.Wliteraturzepolskiejczęściejstosowanejestpojęcie„środek”polity-
kizagranicznej,jakoterminbardziejpojemny,natomiastwliteraturzeanglojęzycznej
zdecydowanieczęściejwystępujewłaśnietermin„instrument”.Zgodniezesłownikiem
językaangielskiegoWebsteraoznaczaonoprzedmiot(object)służącydowytwarzania,
robienia,osiąganiaczegoś,narzędzie21.Napotrzebyniniejszejpracyzostałoprzyjęte
takiewłaśnierozumieniepojęciainstrument–jesttowięccoś,cosłużyrealizacjipolity-
kizagranicznejirealizacjicelów,jakiedanepaństwochceosiągnąćwswychrelacjach
zpozostałymiaktoramistosunkówmiędzynarodowych.
16
CarolineKennedy-Pipe,InternationalHistoryandInternationalRelationsTheory:aDialoguebey-
ondtheColdWar,„InternationalAffairs”2000,nr4,s.46–47.
17
RobertJackson,GeorgSorensen,op.cit.,s.112–113.
18
Zob.naprzykład:JosephS.Nye,UnderstandingInternationalConflicts.AnIntroductiontoTheory
andHistory,Longman,NewYork/London/Toronto2003,s.186–205.
19
RobertO.Keohane,JosephS.Nye,PowerandInterdependence:WorldPoliticsinTransition,Little
Brown,Boston1977,s.25.
20
Małysłownikjęzykapolskiego,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa1969,hasłoinstrument.
21
TheNewLexiconWebster’sEncyclopedicDictionaryoftheEnglishLanguage,LexiconPublications,
Inc.,NewYork1991,hasłoinstrument.
