Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
AmerykaŁacińskajesttymregionem,któregohistorianiemalodzaranianiepodległości
związanajestzeStanamiZjednoczonymi.Kontaktyz„wielkimsąsiademzpółnocy”za-
wszestanowiływięcistotnączęśćpolitykizagranicznejkażdegopaństwaAmerykiŁa-
cińskej.RównieżwWaszyngtoniekwestiastosunkówzpozostałymikrajamizachodniej
półkulibyłapostrzeganajakobardzoistotna.JednocześniepolitycyWaszyngtonuczęsto
wychodzilizzałożenia,iżtoStanomZjednoczonymnależysiępozycjaniekwestiono-
wanegolideracałegoNowegoŚwiata.Topowodowało,żewregioniezachodniejhemi-
sferyStanyZjednoczonezawszedążyłydozapewnieniasobieizachowaniaszczególnej
pozycjidominującegomocarstwa.Zdawanosobiesprawę,iżniebędzietomożliwebez
zapobieżeniaingerowaniumocarstweuropejskichwsprawyregionu.Właśnietozałoże-
niesprawiło,żegłównymcelemamerykańskiejpolitykiwregionieAmerykiŁacińskiej
stałosięmożliwienajwiększeodizolowanietegokontynentuodwpływówpaństweuro-
pejskich1.ByłtegoświadomyjużJohnQuincyAdams,formułująctakzwanądoktrynę
Monroego,ogłoszonąprzezprezydentaJamesaMonroe2grudnia1823roku.Wprze-
mówieniuwyartykułowanazostałakoncepcjawyraźnegooddzieleniaNowegoŚwiataod
Starego,utożsamianegozmonarchistycznąEuropą2.OdtegoczasudoktrynaMonroego
stałasięnajistotniejszymelementempolitykizagranicznejStanówZjednoczonychwo-
becregionuAmerykiŁacińskiej.Wzależnościodzmieniającejsięsytuacjimiędzynaro-
dowejbyłaonaodpowiedniomodyfikowana,zawszejednakstanowiłaoś,wokółktórej
formułowanairealizowanabyłalatynoamerykańskapolitykaStanówZjednoczonych.
ZawszeteżinstrumentyamerykańskiejpolitykiwobecpaństwAmerykiŁacińskiejdo-
bieranotak,abyzapewnićStanomZjednoczonymabsolutniedominującąpozycjęinie
dopuścićdotego,bypoprzezwzrostwpływówobcychmocarstwwzachodniejhemisfe-
rzeowapozycjazostaławjakikolwieksposóbzachwiana.
TakicelprzyświecałrównieżlatynoamerykańskiejpolityceUSAwokresiezim-
nejwojny.Odzakończeniawroku1945drugiejwojnyświatowejStanyZjednoczone
postrzegałyustanowieniewktórymkolwiekzpaństwAmerykiŁacińskiejiKaraibów
radykalnegorząduocharakterzesocjalistycznym,marksistowsko-leninowskimbądź
poprostulewicowymjakoabsolutnieniedopuszczalne.Każdetakiewydarzenieprze-
chylałobyszalęnakorzyśćZwiązkuRadzieckiegoimiędzynarodowegokomunizmu
1
HansJ.Morgenthau,TheAmericanTraditioninForeignPolicy.AnOverview[w:]ForeignPolicyin
WorldPolitics,ed.RoyC.Macridis,Prince-Hall,Inc.,EnglewoodCliffs,N.J.,1972,s.389.
2
JosephSmith,TheUnitedStatesandLatinAmerica:AHistoryofAmericanDiplomacy,1776–2000,
Routledge,NewYork/London2005,s.15–17.DoktrynaMonroegoutożsamianajestzprzemówieniempre-
zydentaJamesaMonroewygłoszonymwKongresie2grudnia1823roku.Jejsednomożnastreścićwtrzech
punktach:1)kontynentamerykańskiniemożebyćuważanyzaterenprzyszłejkolonizacjipaństweuropej-
skich;2)systempolitycznymocarstweuropejskichjestzasadniczoodmiennyodamerykańskiego,wobec
czegokażdapróbarozciągnięciagonazachodniąpółkulębędzieuważanazaaktwrogiwobecStanówZjed-
noczonych;3)StanyZjednoczoneniebędąsięwtrącaćdowewnętrznychsprawżadnegozmocarstweuropej-
skich.Tekstorędziawjęzykupolskimzob.:WiesławDobrzycki,SystemMiędzyamerykański,Wydawnictwo
NaukoweScholar,Warszawa2002,s.406–407.
