Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6-Inneobrazy
wieszczy,proroków,jasnowidzącychDokiemwewnętrznym”3.Zracji
swejsiłyiprzewagiwzrokmożebyćwreszciecenzoreminnychzmy-
słów.
Nietylkowidzimy,takżejesteśmywidziani.Tracimywówczasdominu-
jącąpozycjępodmiotupatrzącego,stającsiękimśwystawionymna
pokaz,bezbronnymprzedmiotemczyjegośspojrzenia.FenomenDzłego
oka”–przynoszącegonieszczęściemalocchio-obecnywwielukultu-
rach,jestzaledwiejednymzeświadectwmocyprzypisywanejspojrzeniu
ilękuprzednim.ZabijanietylkośmiercionośnywzrokMeduzy4czy
bazyliszka,aletakżemiłosnespojrzenieOrfeusza.Stądtyletakkrańco-
wychemocjibudziświadomość,żeotoktośnanaspatrzy.Odmania-
kalnejobawyprzedbyciemśledzonympodewiacyjnyekshibicjonizm
–teskrajne,chorobliweobjawyświadczą,jaksilneibiegunowood-
miennemogąbyćpsychicznereakcjenafaktbyciaprzedmiotemczyje-
gośoglądu.Psychologiawskazujenaskopofilię–chęćbyciawidzianym,
iskopofobię–obawęprzedczyimśwzrokiem,jakonajednezpodstawo-
wychstronludzkiejpsyche5.Ijestwreszciesamopostrzeganie–widze-
nienaszegowłasnegoodbiciawlustrzelubinnejlśniącejpowierzchni.
Lustrochwytazarównonaszespojrzenie,jakinaszobraz.DAntyczny
mitoNarcyzie,któryzakochałsięwewłasnymobrazieodbitymwzwier-
ciadlanejtafliwody,dodzisiajstanowinajgłębszywyrazdoświadczenia
JajakoInnego(wsensieLacana)”–twierdziHansBelting6.
Historykasztuki,któregozawodemjestpatrzenienaobrazy7,nachodzi
wpewnymmomenciepokusa,abyprzyjrzećsięjużnieobrazom,ale
samemupatrzeniu.Patrzeniu,któregowynikiemjestobraz,lecztakże
swemupatrzeniunaobrazy.Czyjednakmapotemukompetencje?Czy
niejesttosprawawymagającawejściawtakspecjalistycznedziedziny
jakoftalmologia,psychofizjologiawzrokuczy–jużbliższahistorii
sztuki–psychologiapercepcji?Wprzedstawionychwtejksiążcereflek-
sjachpozostajęjednaknaobszarzeswojejdziedziny.Idętuzaradą
GastonaBachelarda,zwierzającegosięwmałej,cudownejksiążeczce
